Deme, Türk halk edebiyatında özellikle aşık edebiyatı geleneğinde yer alan bir tür şiirdir. Genellikle dört dize (dörtlük) biçiminde yazılır ve belirli bir aşk ya da doğa teması etrafında döner. Deme, kendine özgü bir ahenk ve müzikalite taşır; duygusal bir anlatım sunarak dinleyiciyi etkiler. Özellikleri Dörtlük Yapısı: Deme, genellikle dörtlüklerden oluşur. Her dörtlükte genellikle 11 veya 14 hece ölçüsü kullanılır. Aşk Teması: Şiirlerde sıkça aşk,
İlahi Nedir? “İlahi” kelimesinin anlamı, “Allah’a mahsus” ya da “Allah’a ait” olarak tanımlanabilir. Bu tür, Allah’ı yüceltmek ve ona yakarışta bulunmak amacıyla yazılan, insan sevgisi ile Allah aşkını bir araya getiren lirik şiirlerdir. Her dinin ve inancın kendine özgü ilahileri bulunur. İlahi Türü ve Türk Edebiyatı Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı içerisinde yer alan ilahi türü, belirli bir makamda seslendirilerek okunur. Türk edebiyatında ilahi denilince akla gelen
Dede Korkut Hikâyeleri Dede Korkut Hikâyeleri, destan geleneğinden halk öykücülüğüne geçişin ilk örnekleridir. Bu hikâyelerin asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzan” olarak bilinmektedir. İçerik ve Temalar ve 13. yüzyıllarda Doğu Anadolu ile Azerbaycan’da yaşamış İslamiyet’i benimsemiş Oğuz boylarının iç çatışmaları, gelenekleri ve doğaüstü varlıklarla olan mücadeleleri bu hikâyelerde ele alınmaktadır. Hikâyelerdeki Dede Korkut, yaşlı ve saygıdeğer bir figür olarak, çocuklara isim vermek,
Kahraman bakış açısıyla birinci kişi anlatımı, yani ben anlatımı, olayları hem yaşayan hem de anlatan kahraman üzerinden şekillenir. Bu anlatım tarzında, kahramanın bilgi ve tecrübeleri sınırlıdır; dolayısıyla her şeyi bilen ilahi bakış açısından belirgin şekilde farklıdır. Şimdi bu anlatımın özelliklerini detaylandırarak açıklayalım: Kahramanın Bilgi Sınırları: Bu anlatım türünde, anlatıcı yalnızca kendi gördüklerini, yaşadıklarını ve öğrendiklerini bilir. Başka karakterlerin düşünce ya da hislerine dair net bir
Siyer Nedir? Siyer, “sire” ve “siret” kelimelerinin çoğul hali olarak karşımıza çıkar. Bu kelime, sözlük anlamında “yol göstermek” ifadesine sahiptir. Siyer, Peygamberimiz Muhammed‘in (SAV) hayatını konu alan eserlerin genel adıdır. Bu türde, Peygamberimizin dünyaya gelişi, peygamberliği, Miraç ve hicret olayları, gerçekleştirdiği savaşlar ve gösterdiği mucizeler ile nihayetinde vefatı gibi önemli yaşam olayları anlatılır. Temel Kaynaklar Siyer türü, esas olarak Kur’an ve hadis gibi İslamî kaynaklardan
Nefes, özellikle Bektaşi şairlerinin lirik duygularını dile getirdikleri şiir türüne verilen addır. Bu şiirlerde, derin bir vahdet-i vücut felsefesi, yani Tanrı’nın varlığının her şeyde olduğu inancı işlenir. Alevi-Bektaşi tarikatının ilkeleri ve kuralları da nefeslerde yer bulur. Ayrıca, Hz. Muhammed ve Hz. Ali’yi öven şiirler bu türün önemli bir parçasıdır. Nefes Türünün Başlıca Özellikleri Hece Ölçüsü: Nefesler, hece ölçüsünün 8’li ya da 11’li kalıpları ile yazılır.
Terkibibent Nedir? Terkibibent, Türk edebiyatında önemli bir nazım biçimi olup, en bilinen temsilcisi 16. yüzyılda yaşamış olan Bağdatlı Ruhi’dir. Eserleri, edebi dünyada derin izler bırakmış ve üç yüzü aşkın nazireye ilham kaynağı olmuştur. Bu nazireler arasında en dikkat çekici ve özgün olanı ise Ziya Paşa’nın kaleme aldığıdır. Ayrıca, Şeyh Galip’in yazdığı Esrar Dede Mersiyesi de bu nazım biçimiyle oluşturulmuştur. Terkibibentin Özellikleri Terkibibentler, her biri
Giriş Fransız edebiyatı, dünya edebiyatının en köklü ve zengin geleneklerinden biridir. Orta Çağ’dan günümüze kadar uzanan bu edebiyat, çeşitli dönemlerde toplumsal, kültürel ve siyasi değişimlere paralel olarak evrilmiş, geniş bir yelpazede eserler vermiştir. Fransız edebiyatı, kendine özgü üslup, temalar ve anlatım biçimleriyle hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyük etki yaratmıştır. Bu makalede, Fransız edebiyatının temel özellikleri, önemli temsilcileri ve eserleri ele alınarak, bu edebiyatın
Hâkim (İlahi-Tanrısal) Bakış Açısı Hâkim ya da ilahi-tanrısal bakış açısı, klasik dönem edebiyatının en çok başvurulan anlatım tarzlarından biridir. Anlatıcı, olayların geçmişi, şimdiki zamanı ve geleceği hakkında sınırsız bir bilgiye sahiptir. Gördüğü, duyduğu ve anladığı her şeyle karakterlerin iç dünyasına hâkim olan bu anlatıcı, dışarıdan müdahil olmadan, olayları bütün detaylarıyla izler. Bu anlatım tarzının bazı temel özellikleri şu şekildedir: Üçüncü Tekil Şahıs Anlatımı: İlahi bakış
Şehrengiz Nedir? Şehrengiz, Divan Edebiyatı‘nda bir şehrin güzelliklerini ve özelliklerini dile getiren eserlerdir. Bu eserler, manzum biçimde kaleme alınabilir. Şehrengizler, genellikle tevhit, münacat ve na’t gibi bölümlerle başlar; ardından şehirle ilgili genel bilgiler sunulur ve şehre övgüler yağdırılır. Eserlerde sıklıkla bahar ve doğa tasvirleriyle birlikte, şehrin güzellikleri kısaca tanıtılır. Tarihsel ve Kültürel Vurgu Şehrengizlerde daha çok tarihî öneme sahip, başkentlik yapmış ve ticaret açısından stratejik
Türkü Nedir? Türkü, kökeni “Türkî” kelimesine dayanan ve “Türk’e özgü” anlamını taşıyan bir terimdir. Türkü söylemek için kullanılan bir diğer ifade ise “türkü yakmak”tır. Temel olarak, bir türkü iki ana bölümden oluşur. Türkünün esas sözlerinin yer aldığı bölüm “bent”, her bentten sonra gelen ve bentleri birbirine bağlayan kısım ise “kavuştak” veya “bağlama” olarak adlandırılır. Hikmet Dizdaroğlu, bu türün ilk örneğini Öksüz Dede‘nin verdiğini belirtmektedir. Türkü
Tahmis Nedir? Tahmis, kelime anlamıyla “beşleme” veya “beşli duruma getirme” ifadesini taşır. Bu nazım biçimi, bir gazelin beyitlerine aynı ölçü ve uyakla başka bir şair tarafından eklenen üçer dize ile oluşur. Tahmis, Türk edebiyatında oldukça yaygın bir kullanıma sahip bir nazım türüdür ve neredeyse her Divan şairinin divanında bu biçime rastlamak mümkündür. Tahmis Nazım Şeklinin Özellikleri Uyak düzeni, “aaaaa / bbbba / cccca” biçimindedir. Tahmis,
Hilye Nedir? Hilye, Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) ile onun dört halifesinin ruhsal ve fiziksel güzelliklerini, örnek davranışlarını betimleyen edebi eserlerdir. Bu eserler, dini portreler olarak değerlendirilir ve inananların bu kutsal şahsiyetleri daha yakından tanımasına olanak tanır. Hilyelerin Kapsamı Hilyeler genellikle Hz. Muhammed için kaleme alınmış olsa da, dört halifenin de hilyeleri yazılmıştır. Bu tür eserler, “Şemail-i Şerif,” “Hilye-i Şerif,” ve “Hilyetü’n Nebi” gibi isimlerle anılmaktadır.
Halk Edebiyatı ve Özellikleri Halk Edebiyatı Halk Edebiyatı, kökenini halkın kültürel değerleri, estetik anlayışı ve yaşam tarzından alan, halk tarafından üretilen bir edebiyat türüdür. Türklerin İslam öncesi edebiyat geleneğini sürdürmesiyle oluşan İslamiyet öncesi sözlü edebiyatın bir devamı niteliğindedir. Bu edebiyatın ürünlerinde konu, dil ve biçim açısından halk kültürüne sıkı sıkıya bağlılık göze çarpar. Halk Edebiyatı eserleri, malzemesi dilden oluşan destanlar, maniler, türküler, bilmeceler, masallar, halk
Tardiye Nedir? Tardiye, kökeni Arapçaya dayanan bir terimdir ve dilimize de bu kökten geçmiştir. Divan Edebiyatı’nda yer alan nazım şekillerinden biri olan tardiye, muhammes nazım biçiminin özel bir versiyonudur. Şekil ve konu açısından kendine has özellikleri ile muhammesten ayrılmaktadır. Tardiye’nin Diğer İsimleri Tardiye, bazen “tard u rekib” olarak da adlandırılmaktadır. Eski dönem mesnevilerinde, şairler eserlerindeki tekdüzeliği aşmak amacıyla olayların kahramanlarının ağızlarından zaman zaman murabba veya