Örneklerle Dilin Heyecana Bağlı İşlevi Açıklaması

Eylül 15, 2024 - Okuma süresi: 3 dakika

Heyecana bağlı dil işlevi, iletinin içeriğinde göndericinin duygusal tepkilerini ve heyecanını yansıtır. Bu işlevde, yorumlama ve lirizm ön plandadır. Korku, heyecan, üzüntü, şaşkınlık ve seslenme gibi duygular ağırlıklı olarak yer alır. Öznellik bu işlevin temel özelliğidir. Özel mektuplarda, bazı romanların başlangıç bölümlerinde yer alan betimlemelerde ve lirik şiirlerde bu dil işlevi yoğun şekilde kullanılır. Ayrıca, ünlem cümlelerinin çoğunda da bu işlevin izlerine rastlanır.

Heyecana Bağlı Dil İşlevi Örnekleri

• Aman, çantamı arabada unutmuşum! Burada, unutkanlık ve panik duygusu ön plana çıkar.
• O günler ne kadar güzeldi, vay be! Geçmişe duyulan özlem ve melankoli ifade edilir.
• Ey Türk milletinin geleceği, dikkat et! Ulusal bir duygu ve çağrı içerir.
• Aaa, bir kaza mı olmuş! Şaşkınlık ve endişe yansıtılır.
• Eyvah, ne yer kaldı ne de yar! Umutsuzluk ve çaresizlik duyguları ortaya konur.

Şiirlerde Heyecana Bağlı Dil İşlevi Örnekleri

• “Bütün sevgileri atıp içimden,
  Varlığımı yalnız ona verdim ben,
  Elverir ki bir gün bana derinden
  Ta derinden bir gün bana ‘Gel’ desin.”

  Bu dizelerde, derin bir sevgi ve özlem duygusu dile getirilir. Şiirin lirizmi ve duygusallığı öne çıkar.

• “Açılan bir gül, sen yaprak yaprak,
  Ben aşkımla bahar getirdim sana;
  Tozlu yollarından geçtiğim uzak
  İklimden şarkılar getirdim sana.”

  Bu dizelerde ise, aşkla ilişkili bir bahar getirme ve uzak mesafelerden gelen duygular betimlenir. Lirik bir ifade ve özlem duygusu görülür.

• “Yeni mektup aldım gül yüzlü yarimden,
  Gözletme yolları, gel deyi yazmış;
  Sivralan Köyü’nden bizim diyardan,
  Dağlar mor menekşe gül deyi yazmış.”

  Burada, sevgiliye duyulan özlem ve coşku ön plandadır, duygusal bir bağlamda mektup alınır ve duygular aktarılır.

Not

Tüm şiirlerde, dilin heyecana bağlı işlevi yoğun şekilde kullanılmayabilir. Şiirlerde bu işlev, içeriğe ve şaire bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Bu tür ifadeler ve duygusal yoğunluk, iletişimin kişisel ve etkileyici bir boyutunu oluşturur, okuyucuda ya da dinleyicide derin bir izlenim bırakır.