KÜLTÜR NEDİR, KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ VE KÜLTÜRÜ OLUŞTURAN UNSURLAR NELERDİR?
Ekim 9, 2024 - Okuma süresi: 5 dakika
Kültür, edebiyat ve diğer güzel sanatlarla doğrudan bağlantılı bir kavramdır ve toplumların yaşam biçimlerini, inançlarını ve değerlerini şekillendirir. İşte kültürün tanımı, özellikleri ve bileşenleri hakkında detaylı bir açıklama:
KÜLTÜR
Kültür, bir toplumun tarihsel süreç içinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve manevi özelliklerin toplamıdır. Maddi kültür, insanların yaptıkları araçlar, binalar ve giysiler gibi somut unsurları içerirken, manevi kültür ise inançlar, değerler, semboller ve normlar gibi soyut unsurları kapsar.
KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
- Millidir: Her kültür, o millete özgü değer ve özellikler taşır.
- Tarihidir: Kültür, zamanla gelişir ve değişir, geçmişin izlerini taşır.
- Özgündür: Her toplumun kendine özgü kültürel unsurları ve normları vardır.
- Ahenkli bir bütündür: Kültürel ögeler, birbiriyle tutarlı ve dengeli bir yapı oluşturur.
- Canlı ve tabii bir varlıktır: Kültür, sürekli değişim ve gelişim gösterir.
- Özü değiştirilemez: Temel değerler ve inançlar zamanla değişse de, kültürün özü genellikle sabittir.
- Milletin ortak malıdır: Kültür, bireylerden ziyade topluma ait bir değerdir.
KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL YAPISI
- Kültür toplumsaldır: Her nesil, kendisinden önceki nesillerden öğrendiklerini miras olarak alır ve gelecek nesillere aktarır. Bu aktarım sürecinde, yeni nesiller kültüre kendi deneyim ve bilgilerini ekler.
- Kültür öğrenilir: Kültür, bireyler tarafından öğrenilir ve sosyal kalıtım yoluyla aktarılır. Aile ve toplum, bu öğrenme sürecinde önemli rol oynar.
- Kültür değişebilir: Kültür, eski nesilden yeni nesile aktarılan bir miras olmakla birlikte, sürekli olarak değişim gösterir. Yeni nesiller, mevcut kültürü geliştirir ve zenginleştirir. Değişim, toplumsal ihtiyaçlar ve koşullarla ilişkilidir.
- Kültür aktarılır ve süreklidir: Kültür, dille öğrenilir ve sosyal kalıtım yoluyla nesilden nesile aktarılır.
- Kültür ihtiyaç gidericidir: Kültür, bireylerin hem fizyolojik hem de sosyal ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik unsurlar içerir.
- Kültür ögeleri arasında ahenk: Her kültür kendi unsurlarıyla tutarlı bir bütünlük oluşturur; aile, hukuk, sanat, ekonomik hayat, örf ve adetler birbiriyle etkileşim halindedir.
- Kültür kurallar sistemidir: Kültür, toplum içinde benimsenecek kural ve davranışlardan oluşur; yazılı ve yazılı olmayan kurallar kültürün devamlılığını sağlar.
- Kültür bütünleştiricidir: Kültür, tüm unsurları bir araya getirerek uyumlu bir sistem oluşturur. Bütünleşme sağlanmadığı takdirde, toplumsal uçurumlar ortaya çıkabilir.
KÜLTÜRÜ OLUŞTURAN UNSURLAR
- Dil: Kültür unsurlarının başında gelir ve tüm kültürel ögeleri barındırır. Her millet, yaşayışını dil aracılığıyla ifade eder.
- Din: İnanışlar, bir milletin yaşamında önemli bir rol oynar ve kültürün yapı taşlarından biridir.
- Gelenek-Görenek: Toplumların yazılı olmayan kurallarıdır ve bireylerin davranışlarını düzenler.
- Sanat: Bir milletin güzeli bulma ve yaratma çabasıdır. Edebiyat, müzik, resim ve heykel gibi alanlarda kendini gösterir.
- Dünya Görüşü: Bir toplumun ortak tutum ve davranışlarını belirler. Bu özellikler, o toplumun dünya görüşünü oluşturur.
- Tarih: Ortak yaşanmışlıkları temsil eder ve insanlar arasında kader birliğini sağlar.
Kültür, edebiyatın zeminini oluşturan önemli bir unsurdur. Edebi eserler, kültürel değerleri ve toplumsal dinamikleri yansıtırken, aynı zamanda kültürün evrimine de tanıklık eder. Kültür, bireylerin kimliklerini ve toplumların yapılarını şekillendiren dinamik bir yapıdır.
Yorumlar
Kültür, en genel tanımıyla bir toplumun veya insan topluluğunun sahip olduğu, nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi değerler bütünüdür. Bu tanım basit gibi görünse de, kültür insan yaşamının her anını kuşatan, onu şekillendiren ve anlamlandıran son derece karmaşık ve çok katmanlı bir yapıdır. Yalnızca sanat, müzik veya edebiyat gibi estetik üretimlerle sınırlı değildir; aynı zamanda yediğimiz yemekten giydiğimiz kıyafete, konuştuğumuz dilden inanç sistemlerimize, aile içi ilişkilerden hukuk kurallarına kadar her şeyi kapsayan bir yaşam biçimidir. Kültür, bir toplumu diğerinden ayıran temel kimlik kartıdır ve bireyin dünyaya bakışını, davranışlarını ve düşüncelerini derinden etkiler.
### Kültürün Temel Özellikleri
Kültürün doğasını daha iyi anlamak için onu tanımlayan temel özellikleri bilmek gerekir:
1. Öğrenilir: Kültür, biyolojik veya genetik bir miras değil, sosyal bir mirastır. İnsan, doğduğu toplumun kültürünü aile, okul, arkadaş çevresi ve medya gibi sosyal kurumlar aracılığıyla sosyalleşme süreci içinde öğrenir. Hiç kimse belirli bir kültüre sahip olarak doğmaz.
2. Paylaşılır: Kültür, bireysel bir olgu değil, toplumsal bir olgudur. Bir toplumun üyeleri tarafından ortaklaşa benimsenir ve yaşatılır. Dil, gelenekler, değerler gibi kültürel unsurlar paylaşıldığı sürece var olabilir ve bir topluluğa aidiyet duygusu kazandırır.
3. Dinamiktir ve Değişkendir: Kültür, statik ve donmuş bir yapı değildir. Zaman içinde sürekli olarak değişir ve gelişir. Teknolojik buluşlar, göçler, savaşlar, diğer kültürlerle etkileşim (kültürel alışveriş) veya toplumsal hareketler gibi faktörler kültürel değişimin temel dinamikleridir. Örneğin, internetin yaygınlaşması, tüm dünya toplumlarının iletişim kurma, eğlenme ve çalışma biçimlerini kökten değiştirmiştir.
4. Tarihseldir ve Süreklidir: Her kültürün bir geçmişi vardır ve bu tarihsel birikim üzerine inşa edilir. Nesiller, kendilerinden önceki kuşakların birikimini devralır, ona kendi tecrübelerini ekler ve bir sonraki kuşağa aktarır. Bu sayede kültür, bir süreklilik arz eder.
5. Bütünleştiricidir: Kültür, birbirinden bağımsız parçaların rastgele bir yığını değildir. Onu oluşturan dil, din, ahlak, sanat, ekonomi gibi unsurlar birbiriyle sıkı bir ilişki içindedir ve birbiriyle uyumlu bir bütün oluşturur. Bu unsurlardan birinde meydana gelen bir değişiklik, diğerlerini de etkiler.
6. İhtiyaçları Karşılar: Kültür, insanın hem biyolojik hem de sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirdiği bir mekanizmadır. Barınma, beslenme gibi temel fizyolojik ihtiyaçlardan; güvenlik, sevgi, aidiyet gibi sosyal ve psikolojik ihtiyaçlara kadar geniş bir yelpazede çözümler sunar.
### Kültürü Oluşturan Unsurlar
Kültür, somut ve soyut olmak üzere iki ana kategoride incelenen unsurlardan meydana gelir:
1. Maddi (Somut) Kültür Unsurları:
Bunlar, bir toplumun üyeleri tarafından üretilen ve gözle görülüp elle tutulabilen fiziksel nesnelerdir. O toplumun teknolojisi, ekonomisi ve çevreyle ilişkisi hakkında önemli bilgiler verir.
* Mimari eserler: Evler, saraylar, tapınaklar, köprüler.
* Alet ve teknolojiler: Tarım aletleri, silahlar, bilgisayarlar, ulaşım araçları.
* Giyim kuşam: Geleneksel ve modern kıyafetler, takılar.
* Mutfak eşyaları ve yemekler: Bir toplumun beslenme alışkanlıklarını yansıtan araç-gereçler ve yiyecekler.
2. Manevi (Soyut) Kültür Unsurları:
Bunlar, bir toplumun soyut ve düşünsel ürünleridir. Toplumun dünya görüşünü, inançlarını ve sosyal düzenini şekillendirirler.
* Dil: Kültürün en temel taşıyıcısıdır. Düşünce, duygu ve bilgilerin aktarılmasını sağlar. Bir toplumun dünyayı nasıl algıladığını anlamanın anahtarıdır.
* Din ve İnançlar: Evrenin ve yaşamın anlamı, ölümden sonraki hayat gibi konulardaki inanç sistemleridir. Ahlaki kuralları ve toplumsal ritüelleri büyük ölçüde belirler.
* Gelenek ve Görenekler (Örf ve Adetler): Toplumda nesiller boyu uygulanan ve sosyal düzeni sağlayan yazılı olmayan kurallardır. Evlilik törenleri, bayram kutlamaları, misafir ağırlama biçimleri bu kapsama girer.
* Değerler: Bir toplumda neyin iyi, doğru, güzel ve arzu edilir olduğunu belirleyen soyut ölçütlerdir. Dürüstlük, vatanseverlik, aileye bağlılık gibi değerler bireylerin davranışlarına yön verir.
* Sanat: Müzik, edebiyat, resim, heykel gibi dallarla bir toplumun estetik anlayışını, duygularını ve hayallerini ifade eder.
* Hukuk ve Ahlak Kuralları: Toplumsal yaşamı düzenleyen yazılı (hukuk) ve yazılı olmayan (ahlak) normlar bütünüdür.
Sonuç olarak kültür, bir toplumu ayakta tutan, ona kimlik ve anlam kazandıran canlı bir organizma gibidir. Bu organizmayı anlamak, hem kendi toplumumuzu hem de farklı toplumları daha iyi tanımak ve insanlığın ortak mirasına saygı duymak için atılacak en önemli adımdır.
Yorum Bırak