Kırk Hadis Nedir? Sıralı Tam Liste

Eylül 23, 2024 - Okuma süresi: 23 dakika

Kırk Hadis, İslam dininin temel kaynaklarından biri olan hadis literatüründe yer alan, önemli ve etkileyici 40 hadis derlemesine verilen isimdir. Bu derleme, genellikle İmam Nevevi gibi önemli hadis âlimleri tarafından yapılmıştır ve İslam ahlakı, ibadetleri, günlük yaşam ve diğer birçok konu hakkında temel bilgileri içerir.

Kırk Hadis’in Önemi

1. İslam Öğretilerinin Temeli: Kırk Hadis, Müslümanlar için yaşamlarını şekillendiren, dinî vecibeleri hatırlatan ve ahlaki değerleri pekiştiren önemli bir kaynak niteliğindedir.
2. Kısa ve Öz: Hadisler, genellikle kısa ve özlü ifadelerle yazılmıştır. Bu nedenle, günlük yaşamda kolayca hatırlanabilir ve uygulanabilirler.
3. Uygulama Kolaylığı: Kırk Hadis, İslam’ın temel prensiplerini anlaşılır bir şekilde sunar. Bu da bireylerin, inançlarını ve değerlerini günlük hayatlarında kolayca uygulamalarını sağlar.

Kırk Hadis’in İçeriği

Kırk Hadis genellikle şu konuları kapsar:

• İbadet ve Dua: Allah’a kulluk, namaz, oruç gibi ibadetler.
• Ahlak ve Davranış: Doğruluk, adalet, sabır, cömertlik gibi ahlaki değerler.
• İnsan İlişkileri: Komşuluk, dostluk, sevgi ve saygı gibi sosyal ilişkiler.

Örnek Hadislerden Bazıları

1. “Ameller niyetlere göredir.” – Bu hadis, bir eylemin değerinin, o eylemin arkasındaki niyete bağlı olduğunu vurgular.
2. “Kim bir müslümanın ihtiyacını görürse, Allah da onun ihtiyacını görür.” – Bu, sosyal dayanışmanın önemini ifade eder.

Kırk Hadis, İslam kültüründe önemli bir yer tutar ve birçok Müslüman tarafından günlük yaşamda rehber olarak kullanılır.

 

 

Kırk Hadis

1. Din nasihattir.
   • Allah Resulü: “Din nasihattir.” buyurdu. “Kime, Ya Rasûlallah?” dedik. O: “Allah’a, kitabına, peygamberine, Müslümanların yöneticilerine ve bütün Müslümanlara.” dedi.
2. İslâm, güzel ahlâktır.
3. Merhamet ve Allah’ın merhameti.
   • “İnsanlara merhamet etmeyene Allah merhamet etmez.”
4. Kolaylaştırma.
   • “Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz, müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz.”
5. Utanmamak.
   • “İnsanların peygamberlerden öğrenemedikleri sözlerden biri de: ‘Utanmadıktan sonra dilediğini yap!’ sözüdür.”
6. Hayra vesile.
   • “Hayra vesile olan, hayrı yapan gibidir.”
7. Müminin davranışı.
   • “Mümin, bir delikten iki defa sokulmaz.”
8. Kötülüğü yok etme.
   • “Nerede olursan ol Allah’a karşı gelmekten sakın; yaptığın kötülüğün arkasından bir iyilik yap ki bu onu yok etsin. İnsanlara karşı güzel ahlakın gereğine göre davran.”
9. İşin kalitesi.
   • “Allah, sizden birinizin yaptığı işi, ameli ve görevi sağlam ve iyi yapmasından hoşnut olur.”
10. İmanın dereceleri.
    • “İman yetmiş küsür derecedir. En üstü ‘Lâ ilâhe illallah’ (Allah’tan başka İlah yoktur), en düşüğü ise rahatsız edici bir şeyi yoldan kaldırmaktır. Hayâ da imandandır.”
11. Kötü işlere karşı duruş.
    • “Kim kötü ve çirkin bir iş görürse onu eliyle düzeltsin; buna gücü yetmezse diliyle düzeltsin; buna da gücü yetmezse kalben karşı koysun. Bu da imanın en zayıf derecesidir.”
12. Cehennem ateşinden korunma.
    • “İki göz vardır ki, cehennem ateşi onlara dokunmaz: Allah korkusundan ağlayan göz, bir de gecesini Allah yolunda nöbet tutarak geçiren göz.”
13. Zarar verme.
    • “Zarar vermek ve zarara zararla karşılık vermek yoktur.”
14. Kardeşlik.
    • “Hiçbiriniz kendisi için istediğini (mü’min) kardeşi için istemedikçe (gerçek) iman etmiş olamaz.”
15. Müslümanın kardeşliği.
    • “Müslüman, Müslümanın kardeşidir. Ona zulmetmez, onu (düşmanına) teslim etmez. Kim, (mümin) kardeşinin bir ihtiyacını giderirse Allah da onun bir ihtiyacını giderir. Kim Müslümanı bir sıkıntıdan kurtarırsa, bu sebeple Allah da onu kıyamet günü sıkıntılarının birinden kurtarır.”
16. İman ve sevgi.
    • “İman etmedikçe cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de (gerçek anlamda) iman etmemiş olamazsınız.”
17. Müslümanın güvenliği.
    • “Müslüman, insanların elinden ve dilinden emin olduğu kimsedir.”
18. Kardeşlik ve dargınlık.
    • “Birbirinize buğz etmeyin, birbirinize haset etmeyin; ey Allah’ın kulları, kardeş olun. Bir Müslümana, üç günden fazla (din) kardeşi ile dargın durması helal olmaz.”
19. Doğruluk.
    • “Hiç şüphe yok ki doğruluk iyiliğe götürür. İyilik de cennete götürür. Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (doğru sözlü) diye yazılır. Yalancılık kötüye götürür. Kötülük de cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye Allah katında kezzâb (çok yalancı) diye yazılır.”
20. Müminle münakaşa.
    • “(Mümin) kardeşinle münakaşa etme, onun hoşuna gitmeyecek şakalar yapma ve ona yerine getiremeyeceğin bir söz verme.”
21. Tebessüm sadakadır.
    • “(Mümin) kardeşine tebessüm etmen sadakadır. İyiliği emredip kötülükten sakındırman sadakadır. Yolunu kaybeden kimseye yol göstermen sadakadır. Yoldan taş, diken, kemik gibi şeyleri kaldırıp atman da senin için sadakadır.”
22. Dış görünüş ve kalp.
    • “Allah sizin ne dış görünüşünüze ne de mallarınıza bakar. Ama o, sizin kalplerinize ve işlerinize bakar.”
23. Anne-baba rızası.
    • “Allah’ın rızası, anne ve babanın rızasındadır. Allah’ın öfkesi de anne ve babanın öfkesindedir.”
24. Kabul edilen dualar.
    • “Üç dua vardır ki, bunlar şüphesiz kabul edilir: Mazlumun duası, yolcunun duası ve babanın evladına duası.”
25. Terbiye hediye.
    • “Hiçbir baba, çocuğuna, güzel terbiyeden daha üstün bir hediye veremez.”
26. Eşlere davranış.
    • “Sizin en hayırlılarınız, hanımlarına karşı en iyi davrananlarınızdır.”
27. Merhamet ve saygı.
    • “Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir.”
28. Yetimle ilgilenme.
    • “Peygamberimiz, işaret parmağı ve orta parmağıyla işaret ederek: ‘Gerek kendisine ve gerekse başkasına ait herhangi bir yetimi görüp gözetmeyi üzerine alan kimse ile ben, cennette işte böyle yan yanayız.’ buyurmuştur.”
29. Kaçınılması gereken şeyler.
    • “(İnsanı) helâk eden şu yedi şeyden kaçının: Allah’a şirk koşmak, sihir, Allah’ın haram kıldığı cana kıymak, faiz yemek, yetim malı yemek, savaştan kaçmak, suçsuz ve namuslu mümin kadınlara iftirada bulunmak.”
30. Komşu hakkı.
    • “Allah’a ve ahiret gününe imân eden kimse, komşusuna eziyet etmesin. Allah’a ve ahiret gününe imân eden, misafirine ikramda bulunsun. Allah’a ve ahiret gününe imân eden kimse, ya hayır söylesin veya sussun.”
31. Komşu tavsiyesi.
    • “Cebrâil bana komşu hakkında o kadar çok tavsiyede bulundu ki, ben (Allah Teâlâ) komşuyu komşuya mirasçı kılacak zannettim.”
32. Fakir ve dul yardım.
    • “Dul ve fakirlere yardım eden kimse, Allah yolunda cihad eden veya gündüzleri (nafile) oruç tutup gecelerini (nafile) ibadetle geçiren kimse gibidir.”
33. Hata ve tevbe.
    • “Her insan hata eder. Hata işleyenlerin en hayırlıları tevbe edenlerdir.”
34. Müminin durumu.
    • “Mü’minin başka hiç kimsede bulunmayan ilginç bir hali vardır. O’nun her işi hayırdır. Eğer bir genişliğe (nimete) kavuşursa şükreder ve bu onun için bir hayır olur. Eğer bir darlığa (musibete) uğrarsa sabreder ve bu da onun için bir hayır olur.”
35. Aldatma.
    • “Bizi aldatan bizden değildir.”
36. Söz taşıma.
    • “Söz taşıyanlar (cezalarını çekmeden ya da affedilmedikçe) cennete giremezler.”
37. İşçi hakkı.
    • “İşçiye ücretini, (alnının) teri kurumadan veriniz.”
38. Ağaç dikmenin sadakası.
    • “Bir Müslümanın diktiği ağaçtan veya ektiği ekinden insan, hayvan ve kuşların yedikleri şeyler, o Müslüman için birer sadakadır.”
39. Kalbin önemi.
    • “İnsanda bir organ vardır. Eğer o sağlıklı ise bütün vücut sağlıklı olur. Eğer o bozulursa bütün vücut bozulur. Dikkat edin! O, kalptir.”
40. Rabbinizin cennetine girin.
    • “Rabbinize karşı gelmekten sakının, beş vakit namazınızı kılın, Ramazan orucunuzu tutun, mallarınızın zekâtını verin, yöneticilerinize itaat edin. (Böylelikle) Rabbinizin cennetine girersiniz.”

 

 

Kırk Hadis nasıl seçilmiştir

Kırk Hadis, genellikle hadis âlimleri tarafından seçilmiş olan 40 önemli hadisten oluşur. Bu seçim süreci, aşağıdaki aşamalardan oluşur:

1. Hadislerin Güvenilirliği

• Hadisler, güvenilir kaynaklardan alınmalıdır. Bu nedenle, sahih (doğru) kabul edilen hadis kitaplarından yararlanılır. İmam Nevevi gibi önemli hadis âlimleri, sahih hadisleri belirlemek için isnad (rivayet zinciri) ve metin (hadisin içeriği) açısından inceleme yapmışlardır.

2. Kapsamlı Konular

• Seçilen hadislerin, İslam dininin temel prensiplerini kapsaması önemlidir. Bu nedenle, ibadet, ahlak, sosyal ilişkiler ve diğer önemli konuları içeren hadisler tercih edilir.

3. Özlü ve Anlaşılır İfade

• Hadislerin kısa, özlü ve anlaşılır olması, onların daha kolay hatırlanmasını ve uygulanmasını sağlar. Bu, özellikle halkın günlük yaşamında rehberlik etmesi açısından önemlidir.

4. Uygulama Kolaylığı

• Seçilen hadislerin, Müslümanların günlük yaşamlarında pratik olarak uygulanabilir olması gerekir. Bu nedenle, ahlaki ve ibadete dair hadisler sıkça yer alır.

5. Dini Öğretilere Katkı

• Hadislerin, İslam ahlakını, ibadetlerini ve değerlerini pekiştirmesi de önemli bir kriterdir. Bu yönüyle, Müslüman bireylerin hayatlarına olumlu katkı sağlamaları beklenir.

6. Önceki Kaynaklar

• Kırk Hadis derlemeleri genellikle, önceki hadis kitaplarından veya derlemelerden yararlanarak oluşturulmuştur. İmam Nevevi’nin Kırk Hadis’i de bu tür bir derleme olarak, önceki kaynaklardan derlenmiş önemli hadisleri içermektedir.

Bu süreç, Kırk Hadis’in, İslam dininin özünü yansıtan ve müminler için rehberlik eden bir kaynak olmasını sağlamıştır.

 

 

Kırk Hadis

Tanım ve Tarihçesi
Arapça’da “erbaûn hadîs,” Farsça’da “çihil hadîs,” Türkçe’de ise “kırk hadis” olarak bilinen eser türü, II. (VIII.) yüzyılın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkmıştır. Bu kitapların derlenmesi, “Ümmetimin dinî işlerine dair kırk hadis derleyen kimseyi Allah Teâlâ fakihler ve âlimler topluluğu arasında diriltir” mealiyle bilinen zayıf bir hadise dayanmaktadır. Kırk hadis, genellikle Hz. Ali, Abdullah b. Mes’ûd, Muâz b. Cebel gibi sahabelerle ilişkilendirilen rivayetler içermektedir.

Öne Çıkan Müellifler
İlk kırk hadis kitabını Abdullah b. Mübârek kaleme almıştır. Ardından Muhammed b. Eslem et-Tûsî, Hasan b. Süfyân, Âcurrî ve Nevevî gibi birçok âlim bu geleneği sürdürmüştür. Nevevî’nin eseri, kırk hadisin en tanınmış örneklerinden biri olmuş ve geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır.

İçerik ve Amaç
Kırk hadis eserleri, farklı konulara dair hadisleri toplamak amacı taşımaktadır. Bu eserler genellikle dinî, ahlâkî ve sosyal konuları kapsar. Müslümanların bu hadisler aracılığıyla dini bilgilerini artırmaları ve pratik bilgiler edinmeleri amaçlanmaktadır. Kimi âlimler, itikad, âhiret, fıkıh gibi farklı alanlarda hadisleri derleyerek halkı aydınlatmayı hedeflemiştir.

Önemli Temalar
Kırk hadislerde sıkça rastlanan temalar arasında zühd, ahlak, dua ve ibadetlerin fazileti gibi konular yer almaktadır. Bu eserlerde yer alan hadislerin, İslam toplumunun temel inanç ve değerleri üzerinde derin bir etkisi olmuştur.

Kırk hadis, İslam geleneğinde önemli bir yer tutmakta ve dinî bilgiyi yaymanın yanı sıra, ahlaki ve sosyal değerleri pekiştirme işlevi görmektedir. Farklı dönemlerde farklı âlimler tarafından derlenen bu eserler, İslam’ın özünü ve öğretisini yansıtan önemli kaynaklar olarak günümüze ulaşmıştır.

 

 

Türk Edebiyatında Kırk Hadis

Türk edebiyatında kırk hadis türü, II. (VIII.) yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış ve zamanla önemli bir edebî ve ilmî tür haline gelmiştir. İlk örnekleri basit derlemeler olarak sunulmuş, ardından İslâm edebiyatında derin bir yer edinmiştir. Arap edebiyatında Abdullah b. Mübârek’in el-Erbaʿûn ḥadîs̱i ile başlayan bu tür, mensur olarak kaleme alınmış ve daha sonra İran ve Türk edebiyatında nazım-nesir karışık biçimde geliştirilmiştir. Nihayetinde, tamamen manzum kırk hadisler ortaya çıkmıştır.

Arap ve Fars Edebiyatındaki Durum

Arap edebiyatında manzum kırk hadislerin az sayıda bulunmasının en önemli nedeni, bu eserlerin çoğunlukla ulemâ ve meşâyih tarafından yazılmasıdır; dolayısıyla daha çok ilmî ve telkinî amaçlar güdülmüştür. Fars edebiyatında ise bu tür daha yaygın olup, şairler tarafından ilgiyle ele alınmıştır. Türkçe’de, ilmiye sınıfına mensup olanlar Arapça, şairler ise Farsça kırk hadis tertip etmiş, bazen de bu eserleri tercüme etmiştir.

Türk Edebiyatındaki Gelişim

Türk edebiyatında kırk hadisler, dinî türler arasında en çok işlenenlerden biridir. Türkçe kırk hadis yazımında, Ali Şîr Nevâî, Fuzûlî ve Nâbî gibi şairler, Câmî‘nin eserlerini dörder mısra halinde tercüme etmiştir. Bu eserlerde genellikle hadis metni, tercümesi ve bazen kısa izahlar yer almaktadır. Türk edebiyatındaki kırk hadisler, mensur, manzum ve mensur-manzum biçimlerinde kaleme alınmıştır.

Önemli Eserler ve Şahsiyetler

Türkçe’de ilk kırk hadis tercümesi, 759’da (1358) yazılan Mahmûd b. Ali’nin Nehcü’l-ferâdîsidir. XV. yüzyılda Kemal Ümmî’nin Kırk Armağanı, bu türün önemli örneklerinden biridir. XVI. yüzyılda ise Hâzinî’nin manzum Şerh-i Hadîs-i Erbaîni, dikkat çekici eserler arasında yer almıştır. Fuzûlî’nin Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn ise en başarılı örneklerden biridir.

Kırk Hadislerin Çeşitli Konuları

Türkçe kırk hadislerin muhtevası, genellikle Kur’an’ın faziletleri, İslâm’ın şartları, zühd ve takvâ gibi konuları kapsamaktadır. Bunların yanı sıra, toplumsal ve ahlâkî yaşamı ele alan hadisler de bulunmaktadır. Tercümelerin bir kısmı, ayet ve hadislerle, öğüt ve hikâyelerle desteklenmiştir.

Türk edebiyatında kırk hadis türü, yalnızca dini bir metin olarak kalmamış, aynı zamanda edebî bir değer kazanmış ve yüzyıllar boyunca geniş bir ilgi görmüştür. Bu tür, Türk şairlerinin dil ustalığı ve tercüme becerilerini ortaya koydukları zengin bir dinî edebiyat dalı olmuştur. Türkçe kırk hadisler, muhteva çeşitliliği ve estetik yönleriyle diğer dillere nazaran önemli bir yere sahiptir.