Kaynakça, akademik veya bilimsel bir çalışmada kullanılan kaynakların düzenli ve sistematik bir şekilde sıralanmasıdır. Farklı yazım türlerine göre kaynakça gösteriminde çeşitli formatlar kullanılır. En yaygın kullanılanları APA, MLA ve Chicago stilleridir. Aşağıda bu stillere göre kaynakça yazımını örneklerle açıklıyorum:
Akademik makale ve sosyal bilimlerde yaygın olarak kullanılır.
Kitap:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yıl). Kitap adı. Yayınevi.
Örnek:
Erdoğan, M. (2019). Eğitim Bilimine Giriş. Nobel Yayıncılık.
Makale:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yıl). Makale başlığı. Dergi Adı, Cilt(Sayı), Sayfa Numaraları.
Örnek:
Demir, A. (2020). Öğrenci motivasyonu üzerine bir çalışma. Eğitim ve Bilim, 45(3), 23-35.
İnternet Kaynağı:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yıl, Ay Gün). Başlık. Site Adı. URL
Örnek:
Kaya, B. (2021, Eylül 12). Eğitimde teknoloji kullanımı. Eğitim Teknolojileri Platformu.
Genellikle beşeri bilimlerde ve edebiyat alanında kullanılır.
Kitap:
Yazar Soyadı, Adı. Kitap Adı. Yayınevi, Yayın Yılı.
Örnek:
Orwell, George. 1984. Can Yayınları, 2018.
Makale:
Yazar Soyadı, Adı. “Makale Başlığı.” Dergi Adı, Cilt, Sayı, Yayın Yılı, Sayfa Numaraları.
Örnek:
Yılmaz, Ayşe. “Modern Türk Şiirinde Doğa Teması.” Edebiyat ve Sanat Araştırmaları, cilt 12, sayı 1, 2019, ss. 45-63.
İnternet Kaynağı:
Yazar Soyadı, Adı. “Başlık.” Site Adı, Yayın Tarihi, URL.
Örnek:
Çelik, Mehmet. “Yapay Zekâ ve Eğitim.” Bilim Dünyası, 22 Mayıs 2022,
Tarih, sanat ve bazı sosyal bilimlerde yaygındır.
Kitap:
Yazar Soyadı, Adı. Kitap Adı. Yayın Yeri: Yayınevi, Yayın Yılı.
Örnek:
Turan, Ahmet. Osmanlı Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Makale:
Yazar Soyadı, Adı. “Makale Başlığı.” Dergi Adı Cilt, no. Sayı (Yıl): Sayfa Numaraları.
Örnek:
Saraç, Mehmet. “Anadolu Medeniyetlerinin İzleri.” Tarih Araştırmaları 10, no. 2 (2021): 34-56.
İnternet Kaynağı:
Yazar Soyadı, Adı. “Başlık.” Site Adı. Yayın Tarihi. URL.
Örnek:
Özkan, Emre. “Kültür ve Sanat Üzerine.” Sanat Dünyası. 15 Haziran 2022.
Bu yöntemlerden hangisinin kullanılacağı, çalışmanın türüne ve bağlı olunan akademik kuruma göre değişir.
Akademik çalışmaların olmazsa olmazı kaynakça, bilginin kaynağını göstererek çalışmanın güvenilirliğini ve akademik değerini artırır. Başka bir deyişle, kaynakça, araştırmanızda kullandığınız tüm kaynakların detaylı bir listesidir. Bu liste okuyucunun, çalışmanızda yer alan bilgileri doğrulamasını ve daha fazla bilgi edinmesini sağlar. Kaynakça, aynı zamanda fikri mülkiyet haklarına saygı göstermenin de bir yoludur.
Kaynakça oluşturmak karmaşık görünebilir, ancak aslında basit ve sistematik bir işlemdir. Temel kuralları ve yaygın formatları anladıktan sonra, kaynakça oluşturmak kolaylaşır.
Kaynakça, akademik çalışmalarda çeşitli nedenlerle büyük önem taşır:
Kaynakça hazırlama süreci, kaynak türüne ve kullanılan formata göre değişiklik gösterir. Ancak genel olarak şu adımları izleyebilirsiniz:
Farklı kaynak türleri için kaynakça girişleri farklı şekilde oluşturulur. İşte bazı yaygın kaynak türleri için kaynakça örnekleri:
Tek Yazarlı Kitap:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı). Kitap Adı. Yayın Yeri: Yayınevi.
Örnek: Başaran, İ. E. ve Çınkır, Ş. (2011). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ekinoks Yayınevi.
Çok Yazarlı Kitap:
İlk Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi., İkinci Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi., & Üçüncü Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı). Kitap Adı. Yayın Yeri: Yayınevi.
Editörlü Kitap:
Editör Soyadı, Adının Baş Harfi. (Ed.). (Yayın Yılı). Kitap Adı. Yayın Yeri: Yayınevi.
Örnek: Kesharwani, P. (Ed.). (2020). Nanotechnology based approaches for tuberculosis treatment. Academic Press.
Dergi Makalesi:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı). Makale Adı. Dergi Adı, Cilt(Sayı), Sayfa Aralığı.
Örnek: Asar, R. ve Çelikten, Y. (2016). Shadowing a woman administrator: A Turkish case. Universal Journal of Management, 4 (11), 607-614. https://doi.org/10.13189/ujm.2016.041102
Online Makale:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı). Makale Adı. Dergi Adı, Cilt(Sayı), Sayfa Aralığı. URL
Web Sitesi:
Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı, Ay Gün). Sayfa Başlığı. Site Adı. URL
Örnek: Asar, R. (2021, 5 Mart). Yeni Yönetim Yaklaşımları. Yönetsel. https://yonetsel.com/yeni-yonetim-yaklasimlari/
Tezler, bildiriler, raporlar, filmler, müzik eserleri gibi diğer kaynak türleri için de kaynakça girişleri oluşturulurken belirli kurallar izlenir. Kullanılan formatın kılavuzuna başvurarak bu kuralları öğrenebilirsiniz.
Kaynakça yazarken bazı sorunlar yaşanabilir. Bu sorunlar genellikle format kurallarına uyulmamasından kaynaklanır. İşte sık karşılaşılan sorunlardan bazıları:
Bu sorunlardan kaçınmak için kaynakça hazırlarken dikkatli olmak ve format kurallarına uymak önemlidir.
Kaynakça hazırlamayı kolaylaştırmak için çeşitli araçlar mevcuttur:
Kaynakça, akademik çalışmaların temel bir parçasıdır ve çalışmanızın güvenilirliğini, geçerliliğini ve akademik değerini artırır. Doğru bir kaynakça hazırlamak için kaynak türlerine ve format kurallarına dikkat etmek önemlidir. Kaynakça hazırlama araçlarından yararlanarak bu süreci kolaylaştırabilirsiniz.
*************
Kaynakça, akademik çalışmaların temel taşlarından biridir. Bir araştırma, makale veya tez hazırlarken kullandığınız tüm kaynakları düzenli ve sistematik bir şekilde listelediğiniz bu bölüm, çalışmanızın güvenilirliğini artırır ve akademik standartlara uygunluğunu gösterir. Kaynakça, aynı zamanda intihal durumlarını önlemek ve fikri mülkiyet haklarına saygı göstermek için de son derece önemlidir.
Kaynakça, bir çalışmada kullanılan kitaplar, makaleler, web siteleri, konferans bildirileri gibi her türlü kaynağın listesidir. Akademik bir çalışma, daha önce yapılmış araştırmalara dayanır ve farklı yazarların fikirlerini, bulgularını ve düşüncelerini içerir. Bu nedenle, kullanılan kaynaklar açıkça belirtilmeli ve okuyucuya sunulmalıdır.
Kaynakça kullanmanın temel nedenleri şunlardır:
Kaynakça hazırlarken, bazı temel kurallar ve adımları takip etmek gerekir. Bu kurallar, kaynakça formatına göre değişiklik gösterebilir ancak genel prensipler aynıdır.
1. Kaynak Türünü Belirleyin: Kullandığınız kaynağın türüne (kitap, makale, web sitesi vb.) göre uygun kaynakça formatını belirleyin.
2. Kaynak Bilgilerini Kaydedin: Her kaynak için gerekli olan yazar adı, başlık, yayın tarihi, yayınevi gibi bilgileri eksiksiz olarak kaydedin.
3. Format Seçin: En yaygın kullanılan kaynakça formatları APA, MLA ve Chicago‘dur. Üniversitenizin veya yayın yapacağınız kurumun hangi formatı tercih ettiğini öğrenin.
4. Kaynakları Alfabetik Sıralayın: Kaynakça girişlerinizi genellikle ilk yazarın soyadına göre alfabetik olarak sıralayın. Aynı soyadına sahip yazarlar için yayın yılına göre sıralama yapın.
5. Format Kurallarına Uyun: Seçtiğiniz formatın tüm noktalama ve yazım kurallarına dikkat edin.
Kaynakça hazırlarken bazı noktalara özellikle dikkat etmek, kaynakça bölümünün hatasız ve eksiksiz olmasını sağlar.
Kaynakça hazırlama sürecini kolaylaştırmak için kullanabileceğiniz çeşitli araçlar mevcuttur.
1. Microsoft Word: Word programının “Başvurular” sekmesinde yer alan “Kaynakça” özelliği, kaynakça girişlerinizi otomatik olarak oluşturmanıza ve formatlamanıza yardımcı olabilir.
2. Online Kaynakça Oluşturucular: Çeşitli web siteleri, kaynakça girişlerinizi otomatik olarak oluşturmak için kullanabileceğiniz online araçlar sunmaktadır. Bu araçlar genellikle ücretsizdir ve kullanımı oldukça kolaydır.
3. Referans Yönetim Yazılımları: Zotero, Mendeley, EndNote gibi referans yönetim yazılımları, kaynakça oluşturma ve yönetme konusunda daha kapsamlı özellikler sunmaktadır. Bu yazılımlar, kaynakça girişlerinizi otomatik olarak düzenleyebilir, farklı formatlar arasında dönüştürme yapabilir ve kaynakça veritabanınızı oluşturabilir.
Kaynakça, akademik çalışmaların olmazsa olmaz bir parçasıdır. Doğru ve eksiksiz bir kaynakça, çalışmanızın güvenilirliğini ve akademik değerini artırır, intihal riskini ortadan kaldırır ve okuyucunun kaynaklara kolayca ulaşmasını sağlar. Kaynakça hazırlarken temel kurallara dikkat etmek ve yardımcı araçlardan yararlanmak, bu süreci kolaylaştırır ve hatasız bir kaynakça bölümü oluşturmanıza yardımcı olur.