İşaret (Gösterme) Zamirleri Nedir? Örneklerle Anlatım
Eylül 22, 2024 - Okuma süresi: 8 dakika
İşaret (Gösterme) Zamirleri Nedir? Örneklerle Anlatım
İşaret zamirleri, belirli nesnelerin veya kişilerin yerini işaret ederek tutan ve onların yakınlık veya uzaklık derecelerini ifade eden zamirlerdir. Hem tekil hem de çoğul formlarda kullanılabilen bu zamirler, iletişimde nesneleri veya kişileri daha net bir şekilde tanımlamak için vazgeçilmezdir. İşaret zamirlerinin doğru kullanımı, dilin zenginliğini ve ifade gücünü artırır.
İşaret Zamirlerinin Türleri
İşaret zamirleri, yakınlık ve uzaklık derecelerine göre sınıflandırılabilir. Başlıca işaret zamirleri şunlardır:
- Yakın İşaret Zamirleri: bu, şu, ora, bura
- Uzak İşaret Zamirleri: o, ora, şura
- Çoğul İşaret Zamirleri: bunlar, şunlar, onlar, öteki, ötekiler, beriki, berikiler
İşaret Zamirleri ile Oluşan Cümle Örnekleri
- Bu, hayatımın en değerli anlarından biri.
- Şu an yaşadığımız zorluklar, bizi daha da güçlendiriyor.
- O, geçmişte bıraktığımız güzel anıların bir parçası.
- Bunlar, ailemizin kuşaktan kuşağa aktardığı değerlerdir.
- Şunlar, projede elde ettiğimiz büyük başarıların simgesi.
- Onlar, geleceğe umutla bakan gençlerimizdir.
- Öteki seçenek, bu mevsimde daha uygun maliyetli olacaktır.
- Beriki, projede gösterdiğimiz azmin sonucudur.
- Bura, en son kapanacak olan mekanımız olacak.
- Şura, yıl boyunca yeşil kalmayı başaran nadir yerlerden biri.
- Ora, hiç unutamayacağımız kadar güzeldi.
İşaret Zamirlerinin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Yakınlık ve Uzaklık İfadesi
İşaret zamirleri, varlıkların konuşana olan uzaklıklarını belirtmek için kullanılır:
- Bu: Yakın mesafedeki nesneler için tercih edilir.
- Şu: Biraz daha uzakta olan nesneleri ifade eder.
- O: En uzak mesafedeki nesneler için kullanılır.
2. Şahıs ve İşaret Zamiri Ayrımı
“O” ve “onlar” zamirleri, bağlama bağlı olarak hem şahıs hem de işaret zamiri olarak kullanılabilir:
- Şahıs Zamiri: O, sabah bize uğrayacak.
- İşaret Zamiri: O, aldığım en güzel defterdi.
3. İşaret Sıfatı ve İşaret Zamiri Farkı
İşaret sıfatları, her zaman bir isimle birlikte kullanılırken, işaret zamirleri tek başına dururlar:
- İşaret Zamiri: Bu, harika bir başarı.
- İşaret Sıfatı: Bu başarı, ekibimizin emeği sayesinde.
4. Ek Almadan ve İsimle Kullanım
Bu, şu, o, öteki, beriki gibi kelimeler, ek almadan ve isimden önce kullanıldıklarında işaret sıfatı görevini üstlenirler:
- İşaret Sıfatı: Bu dünya, herkes için eşit fırsatlar sunar.
- İşaret Zamiri: Bu, insanlığın ulaşabileceği en yüksek mertebedir.
5. Belirtili İsim Tamlamalarında Kullanım
İşaret zamirleri, belirtili isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olarak yer alabilir:
- Tamlayan Olarak: Bunun değeri, ölçülemez.
- Tamlanan Olarak: Onun başarısı, bu kadar etkileyici olamaz.
Duygusal ve Başarı Odaklı Örnekler
- Bu başarı, yıl boyunca gösterdiğimiz özverinin bir sonucu olarak ortaya çıktı.
- Şu anki zorluklarımız, bizi gelecekteki büyük başarılara hazırlıyor.
- O, ekibimizin en parlak üyesi olarak projeyi başarıyla tamamladı.
- Bunlar, birlikte elde ettiğimiz kazanımların en güzel örnekleri.
- Şunlar, azim ve kararlılıkla elde ettiğimiz önemli kilometre taşlarıdır.
- Onlar, hayallerine ulaşmak için hiç durmayan gençlerimizdir.
- Öteki projelerimiz, bu alandaki uzmanlığımızı daha da pekiştiriyor.
- Beriki, bu yılın en dikkat çekici başarılarından biri oldu.
- Bura, yeni projelerimizin doğacağı umut dolu bir yer.
- Şura, yıl boyunca yeşil kalmayı başaran nadir doğal güzelliklerden biri.
- Ora, başarı hikayemizin en unutulmaz noktalarından biri.
Sonuç ve İleriye Dönük Başarılar
İşaret zamirleri, dilin ifade gücünü artırarak iletişimi daha etkili hale getirir. Doğru kullanıldığında, konuşmalarımızı ve yazılarımızı daha anlamlı ve duygusal kılar. İşaret zamirlerini ustalıkla kullanmayı öğrenmek, hem günlük iletişimde hem de profesyonel yaşamda başarılı olmanın anahtarlarından biridir. Bu zamirlerin gücünü keşfederek, dil becerilerinizi bir üst seviyeye taşıyabilir ve başarı yolculuğunuzda önemli adımlar atabilirsiniz.
Yorumlar
İşaret (gösterme) zamirleri, Türkçede varlıkların, nesnelerin veya kavramların adını söylemek yerine, onları işaret ederek yerini tutan sözcüklerdir. Bu zamirlerin temel işlevi, konuşmacının veya yazarın bahsettiği unsuru dinleyiciye veya okuyucuya göstermek, belirtmek ve dikkat çekmektir. Adından da anlaşılacağı gibi, bir nevi parmakla gösterme eylemini dil aracılığıyla gerçekleştirirler. Türkçedeki temel işaret zamirleri; yakınlık, uzaklık ve daha önce bahsedilmiş olma durumuna göre farklılaşır: bu, şu, o (tekil) ve bunlar, şunlar, onlar (çoğul).
Bu zamirlerin kullanımındaki en temel ayrım, işaret edilen varlığın konuşmacıya olan mesafesidir.
* Bu: Konuşmacının çok yakınında bulunan, elinin altında veya hemen yanında olan varlıklar için kullanılır. En yakın mesafeyi ifade eder.
* Örnek: "Bu, benim dün kaybettiğim kalem." (Kalem, konuşanın elinde veya hemen önündedir.)
* Şu: Konuşmacıdan biraz uzakta olan, görülebilen ancak hemen yanında olmayan varlıklar için kullanılır. Orta mesafeyi belirtir.
* Örnek: "Masanın üzerindeki vazoyu değil, şunu bana uzatır mısın?" (İşaret edilen nesne, konuşmacıdan birkaç adım ötededir.)
* O: Konuşmacıdan oldukça uzakta olan veya göz önünde bulunmayan, fakat daha önce kendisinden bahsedilmiş olan varlıklar için kullanılır. En uzak mesafeyi veya zihinsel bir referansı ifade eder.
* Örnek: "Ufuktaki tekneyi görüyor musun? O, limana doğru gidiyor." (Nesne uzaktadır.)
* Örnek: "Geçen gün bir film izledim. O, beni çok etkiledi." (Film göz önünde değildir, daha önce bahsedilmiştir.)
Bu zamirlerin çoğul halleri de aynı mesafe mantığıyla çalışır: bunlar (yakındakiler), şunlar (biraz uzaktakiler) ve onlar (uzaktakiler veya daha önce bahsedilenler).
İşaret zamirleri konusunda en sık karıştırılan iki önemli nokta bulunur. Birincisi, işaret zamiri ile işaret sıfatı arasındaki farktır. Bu ayrımı yapmak oldukça basittir:
* Eğer "bu, şu, o" gibi sözcükler bir ismin yerini tek başına tutuyorsa ve genellikle çekim ekleri (-ı, -e, -de, -den) alabiliyorsa, bu bir zamirdir.
* Örnek: "Bunu kim yaptı?" (Burada "bunu" kelimesi bir nesnenin yerini tutar; "bu işi", "bu resmi" gibi.)
* Eğer bu sözcükler bir isimden önce gelerek o ismi belirtiyor ve "hangi?" sorusuna cevap veriyorsa, bu bir sıfattır. İşaret sıfatları asla çekim eki almazlar.
* Örnek: "Bu işi kim yaptı?" (Burada "bu" kelimesi "iş" ismini niteleyen bir sıfattır.)
İkinci önemli ve kafa karıştırıcı nokta ise "o" ve "onlar" sözcüklerinin kullanımıdır. Bu sözcükler hem işaret zamiri hem de kişi (şahıs) zamiri olarak kullanılabilir. Ayrım, cümlenin bağlamına göre yapılır:
* Eğer "o" veya "onlar" bir insanın yerini tutuyorsa, kişi zamiridir.
* Örnek: "O, yarınki toplantıya gelemeyecekmiş." (Bir insandan bahsediliyor.)
* Örnek: "Onlar, bizim yeni komşularımız." (İnsanlardan bahsediliyor.)
* Eğer "o" veya "onlar" insan dışı bir varlığın (nesne, hayvan, kavram) yerini tutuyorsa, işaret zamiridir.
* Örnek: "O, evin en sevdiğim köşesine yerleştirildi." (Bir koltuktan veya tablodan bahsediliyor.)
* Örnek: "Onlar, dolapta çürümeye başlamış." (Meyvelerden veya sebzelerden bahsediliyor.)
Bu temel zamirlerin yanı sıra, Türkçede öteki, beriki, diğeri gibi sözcükler de işaret zamiri olarak kullanılabilir. Bu zamirler genellikle iki veya daha fazla seçenek arasından birini belirtmek için tercih edilir.
* Örnek: "Bu gömleği beğenmedim, ötekini deneyebilir miyim?"
* Örnek: "Şu koltuk değil, beriki daha rahat görünüyor."
Sonuç olarak, işaret zamirleri, dilin ekonomikliğini sağlayan ve anlatımı daha akıcı hale getiren önemli yapı taşlarıdır. Bir varlığın adını sürekli tekrar etmek yerine, onu işaret yoluyla belirterek iletişimi kolaylaştırırlar. Bu zamirleri doğru kullanabilmek için, işaret edilen varlığın mesafesini, tekil mi çoğul mu olduğunu ve özellikle "o" / "onlar" sözcükleri için insan mı yoksa insan dışı bir varlığı mı kastettiğini anlamak kritik öneme sahiptir.
Yorum Bırak