Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler, yazılışları farklı ancak anlamları aynı olan sözcüklerdir. Eş anlamlılık, genellikle bir dile yabancı dillerden giren sözcüklerle o dilin öz sözcükleri arasında olur. Aynı dilin kendi sözcükleri arasında anlamdaşlık oluşmaz. Eş anlamlılık sadece isim soylu sözcüklerde değil, fiillerde de olabilir.
Not: Bir sözcüğün başka bir sözcükle anlamdaşlık ilişkisi cümledeki anlamına göre değişiklik gösterebilir. Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler her zaman birbirlerinin yerini tutmayabilir. Örneğin, “kara” kelimesinin eş anlamlısı normal durumlarda “siyah” sözcüğüdür.
Cümle: “Kara gözler çok şey anlatır ey dost!” Cümle: “Siyah gözler çok şey anlatır ey dost!”
Bu cümlelerde “kara” kelimesi gerçek anlamda kullanıldığından, onun eş anlamlısı “siyah” sözcüğüdür.
Cümle: “Kara haber tez duyulur.” Cümle: “Kötü haber tez duyulur.”
Bu cümlede “kara” kelimesi gerçek anlamının dışında kullanıldığından, eş anlamlısı “siyah” sözcüğü olamaz. Eş anlamlısı cümledeki anlamına göre “kötü” sözcüğü olabilir.
Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler gibi göründüğü halde birbirlerinin yerini tam olarak tutmayan, okunuş ve yazılışı farklı olan sözcükler de vardır. Bunlara yakın anlamlı sözcükler denir. Yakın anlamlı kelimelerde farklı dillerden gelen sözcükler yer almaz. Genellikle çoğu Türkçe sözcüktür.
Cümle: “Okul, insana her şeyi planlı bir şekilde öğretir.” Cümle: “Eğitim, eskiden plansız bir şekilde yine mektep denilen kurumlarda yapılırdı.”
Söz Yorumu: “Okul” ve “mektep” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “okul” ve “mektep” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Emrine amade bekleyen ordu varmış.” Cümle: “Ordu, bütün cihanı fethetmeye hazır olsun.”
Söz Yorumu: “Amade” ve “hazır” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “amade” ve “hazır” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Altı yüzyıl biz de dünyaya hükmettik.” Cümle: “Zulüm gördü mü ruy-ı zemin o asırlarda hiç?”
Söz Yorumu: “Yüzyıl” ve “asır” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “yüzyıl” ve “asır” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Evliya Çelebi durmadan seyahat etmiş.” Cümle: “Her gezi istenilen neticeyi vermeyebilir.”
Söz Yorumu: “Seyahat” ve “gezi” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “seyahat” ve “gezi” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “İmtihan olmak için cihana geldi beşer.” Cümle: “Zor mu geçiyor sınav işin ehline sormak gerekir.”
Söz Yorumu: “İmtihan” ve “sınav” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “imtihan” ve “sınav” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Kırmızı gül bir elinde güzelin” Cümle: “Yanakları al al olmuş dilberin”
Söz Yorumu: “Kırmızı” ve “al” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “kırmızı” ve “al” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Beyaz gelinlik içinde selvi boylu yar” Cümle: “Ellerinde güzel ak gülleri var”
Söz Yorumu: “Beyaz” ve “ak” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “beyaz” ve “ak” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Tecrübe sahibi insanlar hayata bir adım önde olur.” Cümle: “Bütün işler öncelikle deneyim gerektirir.”
Söz Yorumu: “Tecrübe” ve “deneyim” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “tecrübe” ve “deneyim” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “O, eski bir yazar olarak saygı görür.” Cümle: “Kendisini yazın dünyasında kanıtlamış bir isimdir.”
Söz Yorumu: “Yazar” ve “yazın” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “yazar” ve “yazın” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Onun hakkında bir şeyler söylemek kolay değil.” Cümle: “Onunla ilgili konuşmak oldukça zor.”
Söz Yorumu: “Hakkında” ve “ilgili” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “hakkında” ve “ilgili” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Başarısızlık onun için kabul edilemez.” Cümle: “Başarı onun için vazgeçilmezdir.”
Söz Yorumu: “Başarısızlık” ve “başarı” zıt anlamlıdır. Bu cümlelerde bu kelimeler eş anlamlılık ilişkisi kurmaz.
Cümle: “Onun düşünceleri her zaman ilginç olmuştur.” Cümle: “Onun fikirleri her zaman merak uyandırmıştır.”
Söz Yorumu: “Düşünce” ve “fikir” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “düşünce” ve “fikir” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Yıllarca bu şehirde yaşadı.” Cümle: “Uzun süre bu kentte kaldı.”
Söz Yorumu: “Şehir” ve “kent” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “şehir” ve “kent” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Onun için başarıdan başka bir şey önemli değildir.” Cümle: “Başarılı olmak onun için en büyük hedeftir.”
Söz Yorumu: “Başarı” ve “başarılı olmak” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “başarı” ve “başarılı olmak” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Yapıtlarıyla birçok ödül kazanmış.” Cümle: “Eserleriyle sayısız ödül almış.”
Söz Yorumu: “Yapıt” ve “eser” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “yapıt” ve “eser” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Çocukları çok seven biri.” Cümle: “Evlatlarına düşkün bir anne.”
Söz Yorumu: “Çocuk” ve “evlat” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “çocuk” ve “evlat” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Hızlı koşmak onun en büyük yeteneğidir.” Cümle: “Çabuk hareket etmek onun doğasında var.”
Söz Yorumu: “Hızlı” ve “çabuk” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “hızlı” ve “çabuk” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Bu işte uzman birini arıyoruz.” Cümle: “Bu alanda deneyimli birine ihtiyacımız var.”
Söz Yorumu: “Uzman” ve “deneyimli” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “uzman” ve “deneyimli” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Onun başarısı takdire şayandır.” Cümle: “Onun başarıları övgüye değerdir.”
Söz Yorumu: “Takdire şayan” ve “övgüye değer” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “takdire şayan” ve “övgüye değer” kelimeleri aynı anlama gelir.
Cümle: “Bu kadar kısa sürede çok iş başardı.” Cümle: “Bu kadar kısa sürede birçok başarıya imza attı.”
Söz Yorumu: “Başarmak” ve “başarıya imza atmak” eş anlamlıdır. Bu cümlelerde “başarmak” ve “başarıya imza atmak” kelimeleri aynı anlama gelir.
Eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler, dilin zenginliğini ve ifade gücünü artıran önemli bir unsurdur. Bu sözcükler, yazılışları farklı olsa da aynı anlamı ifade ederler ve dilde çeşitli anlatım olanakları sağlarlar. Eş anlamlı sözcükler, metinlerde çeşitlilik yaratmak ve monotonluğu önlemek için kullanılır. Bu nedenle, dilin doğru ve etkili kullanımı açısından eş anlamlı sözcükleri bilmek ve kullanmak önemlidir.
Yorumlar
Henüz hiç yorum yapılmamış. İlk yorumu siz yapın!
Yorum Bırak