Tanım: Seyahat eden derviş.
Tanım: İki dizeden oluşan, her iki dizedeki son sözcüklerin uyaklı olduğu Divan edebiyatının nazım birimi.
Tanım: Dört veya daha fazla dizeden oluşan şiir birimi.
Tanım: Baharın gelişini müjdeleyen, doğadaki değişimleri ifade eden kasideler.
Tanım: Kasidenin en güzel beytine verilen ad.
Tanım: Gazelin en güzel beyti; şah beyit olarak da bilinir.
Tanım: Padişahın tahta çıkışı için yazılan kasideler.
Tanım: Bir durumu ya da olayı örnekle ifade eden kalıplaşmış sözler.
Tanım: Yeni yapılmış yapılar için kaleme alınan kasideler.
Tanım: Savaşla alınan yerlerin masalsı bir dille anlatıldığı eserler.
Tanım: Daha az şiir içeren küçük divanlar; düzenlenişleri ve içerikleri divanlarla aynıdır.
Tanım: Bir tarikatın kurallarına uygun olarak yaşayan kişi.
Tanım: Şairlerin eserlerini topladıkları kitap.
Tanım: Tasavvuftaki son aşama; Allah’ta yok olma anlamına gelir.
Tanım: “Ahilik” teşkilatının kurallarını belirleyen eserler; gelenekleri ve görgü kurallarını açıklar.
Tanım: Olay veya kişi ile ilgili düşüncelerin rüya gibi anlatıldığı eserler.
Tanım: Tarikat kurucusunun vekil olarak atadığı kişidir.
Tanım: Beş mesnevinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan eserlerdir; Ali Şir Nevai, Türk edebiyatının ilk hamsesini yazmıştır.
Tanım: Alaycı bir üslupla yazılan, kaba şakalar içeren eleştirel şiirler.
Tanım: Peygamberin ve dört halifenin ruhsal ve fiziksel güzellikleri ile örnek davranışlarını anlatan eserler.
Tanım: Toplum, kişiler veya kurumları eleştiren yazılar; halk edebiyatında taşlama, Batı edebiyatında ise satirik olarak adlandırılır. Nef’i’nin “Sıham-ı Kaza” eseri bu türün önemli bir örneğidir.
Tanım: Din uğruna yapılan savaşları anlatan manzum ve düzyazı eserler.
Tanım: Seçme manzum veya nesir eserlerin bir araya getirildiği dergi veya antoloji.
Tanım: Şaka yoluyla ünlü bir şaire nazire yazan eserler.
Tanım: Önemli kişilerin hayatlarını anlatan eserler; şairleri tanıtanlara “şuara tezkiresi”, evliya hayatlarını anlatanlara ise “tezkiretü’l evliya” denir. Türk edebiyatında ilk örneği Ali Şir Nevai’nin “Mecalisü’n Nefais” eseridir.
Tanım: Bir mısra veya beytin başka bir şair tarafından tamamlanmasıyla oluşan şiirler.
Tanım: Kasidede şairin mahlasının yer aldığı beyit.
Tanım: Cinas.
Tanım: Rubainin diğer adı.
Tanım: Tasavvuf ehli kişilerin eğitim gördüğü yer.
Tanım: Allah’a ulaşmayı amaçlayan benzer düşüncelere sahip kişilerin oluşturduğu topluluk.
Tanım: Tanrı ile bir olma, Allah’ın varlığının bir göstergesi.
Tanım: Bir gazelin her iki dizesinin başına üç dize eklenerek oluşturulan nazım biçimi.
Tanım: Beş dizeden oluşan musammat türünde manzum yazılar.
Tanım: Peygamberimizin sahih olan kırk hadisinin açıklamalarını içeren eser.
Tanım: Mesnevi şeklinde kaleme alınan, öğüt verici, masal, fıkra ve öykü türündeki eserler.
Tanım: Peygamberlerin mucizelerini anlatan eserler.
Tanım: Beyit sayısı ikiden fazla olan kıt’a.
Tanım: Anı ve fıkra nitelikleri taşıyan güldürü unsurlarını ön plana çıkaran eserler.
Tanım: Divanların sonunda yer alan, nesnelerin özellikleri üzerinden sorulan manzum bilmeceler.
Tanım: Divan Edebiyatı’nda şairin gerçek adı yerine kullandığı takma ad.
Tanım: Divan şiirinde ortak kullanılan kalıplaşmış kavramlar; örneğin “servi” boy için, “mim” ağız için kullanılır.
Tanım: Peygamberin hayatının belirli zamanlarını anlatan, mesnevi biçiminde yazılan eserler; Süleyman Çelebi’nin “Mevlit” eseri en ünlüsüdür.
Tanım: Cevabını bir kişinin isminin oluşturduğu manzum bilmeceler.
Tanım: Bir velinin kerametleri ve hayatını konu edinen eserler.
Tanım: Ölen birinin ardından yazılan şiirler; İslamiyet öncesindeki “sagu” ve halk edebiyatındaki “ağıt” türüne benzer. Baki’nin “Kanuni Mersiyesi” önemli bir örnektir.
Tanım: Hazreti Muhammed’in göğe yükselişini konu alan eserler.
Tanım: Şiirin her bir dizesine verilen ad.
Tanım: Sevgili.
Tanım: Mektup biçiminde yazılmış metinleri içeren eserler.
Tanım: Bir şaire mahlas vermek amacıyla yazılan şiirler.
Tanım: Gazel ve kasidenin son beytine verilen ad.
Tanım: Gazel ve kasidenin ilk beyti.
Tanım: Din büyüklerinin ve evliyanın hayat hikayelerini anlatan eserler.
Tanım: Tek başına anlam taşıyan ve herhangi bir manzumenin parçası olmayan dizeler.
Tanım: On dizeden oluşan musammatlar.
Tanım: Nesir yazarı.
Tanım: Yedi dizeden oluşan musammatlar.
Tanım: Altı dizeden oluşan musammatlar.
Tanım: Sekiz dizeden oluşan musammatlar.
Tanım: Bir başka şairin şiirinin uyak ve ölçüsüne uygun olarak yazılan şiirler; bu türde yazılan eserlere ödül ve beğenme anlamına gelir. Edebiyatımızda Bağdatlı Ruhi’nin “terkibent” adlı şiiri en çok nazire yapılan eser olarak bilinir. Ziya Paşa’nın yazdığı nazireler ise ünlüdür.
Tanım: Ahlaki ve dini konularda nasihat içeren eserler; önemli örnekleri Hayriye (Nabi) ve Kabusname (Mercimek Ahmet)dir.
Tanım: Tarikat kurucusu.
Tanım: Divan Edebiyatı’nda atlar için yazılmış kasideler; kasidelerin nesib bölümünde atlardan övgüyle bahsedilir.
Tanım: Ramazan ayının gelişini kutlamak amacıyla yazılan kasideler.
Tanım: Mektup veya mektup biçiminde yazılmış küçük kitaplar.
Tanım: Mürşit; Allah aşkını sunan yol gösterici.
Tanım: Divan Edebiyatı’nda içki ve içki âlemlerinin övülerek anlatıldığı şiirler.
Tanım: Cömertlik.
Tanım: Bir terimin, kelimenin veya sözün açıklamasını ve anlamını veren eserler.
Tanım: Şiir yazan kişi.
Tanım: Bir hükümdarın veya ulusun tarihini anlatan eserler; Firdevsi’nin “Şehname”si bu türün en ünlü örneğidir.
Tanım: Bir eser veya metnin açıklamalarını içeren eserler.
Tanım: Duygu ve düşünceleri, sözlerin anlamını ve güzelliğini kullanarak ifade eden edebi tür.
Tanım: Karşıtlık veya zıtlık anlamına gelir; Divan Edebiyatı’nda önemli bir sanattır.
Tanım: Bir eserin başka bir dile aktarılması.
Tanım: Bir şeyin diğerine göre daha üstün görülmesi.
Tanım: Dini bir terim; Allah’ı yüceltmek amacıyla tekrar eden ifadeler.
Tanım: Tasavvufta her şeyin bir bütünlük içinde olduğu düşüncesi.
Tanım: Tasavvuf düşüncesinde, var olan her şeyin sadece Tanrı’nın varlığına işaret ettiğini savunan görüş.
Tanım: Herhangi bir şeyin var oluş hali.
Tanım: Hazreti Ali’nin kılıcı; aynı zamanda güçlü ve cesur bir simge.
Tanım: Batı’da “Satürn” olarak bilinen gezegen; melankoli ve yalnızlık sembolü.
Tanım: Bir esere eklenen veya onu tamamlayan metinler.