Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

Türkçede büyük harflerin kullanımı, yazılı iletişimin temel taşlarından biridir ve metinlerin okunabilirliğini, anlaşılırlığını ve ciddiyetini doğrudan etkiler. Bu kurallar sadece birer dil bilgisi detayı değil, aynı zamanda düşünceleri hiyerarşik bir düzene sokan, özel olanı genel olandan ayıran ve metne profesyonel bir görünüm kazandıran önemli araçlardır. Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından belirlenen bu kurallar, yazım birliğini sağlamak ve anlam karmaşasını önlemek amacıyla oluşturulmuştur.

### 1. Cümle Başları ve Dizeler

Büyük harf kullanımının en temel ve evrensel kuralı, her cümlenin büyük harfle başlamasıdır. Nokta (.), soru işareti (?), ünlem işareti (!) ve üç nokta (...) gibi cümlenin bittiğini belirten noktalama işaretlerinden sonra gelen yeni cümle daima büyük harfle başlar.

* *Örnek:* Hava bugün çok güzel. Yarın pikniğe gitmeyi düşünüyoruz.
* *Örnek:* Ne yapacağını biliyor musun? Lütfen bana da haber ver.

Şiirlerde ise her dizenin başı, cümlenin bitip bitmediğine bakılmaksızın genellikle büyük harfle yazılır. Bu, metnin şiirsel yapısını vurgulayan estetik bir tercihtir.

### 2. Özel Adların Yazımı

Büyük harflerin en yaygın ve detaylı kullanım alanı özel adlardır. Özel adlar, belirli bir varlığı veya kavramı karşılayan, eşi benzeri olmayan isimlerdir ve her zaman büyük harfle başlarlar.

* Kişi Adları ve Soyadları: Her insanın adı ve soyadı özeldir ve büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Mustafa Kemal Atatürk, Nazım Hikmet Ran.

* Unvanlar ve Lakaplar: Kişi adlarından önce veya sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, rütbeler ve lakaplar büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Doktor Ahmet Bey, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Deli Petro, Mimar Sinan.
* Önemli Not: Eğer unvan veya meslek adı tek başına kullanılıyorsa ve belirli bir kişiyi kastetmiyorsa küçük harfle yazılır. *Örnek:* Dün *doktora* gittim. Bu hafta *vali* şehri ziyaret edecek.

* Hayvanlara Verilen Özel Adlar: Sahipleri tarafından hayvanlara verilen isimler özel ad kabul edilir.
* *Örnek:* Köpeğim Karabaş, kedimiz Pamuk, papağanım Maviş.

* Millet, Boy, Oymak ve Dil Adları: Tüm millet, boy, oymak, dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Türk, Alman, İngiliz; Oğuz, Kayı; Türkçe, Almanca, Kazakça.

* Devlet, Din ve Mezhep Adları: Devlet isimleri, din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan; Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Hanefilik.
* Not: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus gibi mitolojik ve dini varlıkların adları özel isimdir ve büyük harfle yazılır. Ancak "tanrı" kelimesi cins isim olarak (eski Yunan tanrıları gibi) kullanıldığında küçük harfle yazılır.

### 3. Coğrafi Adlar ve Yer İsimleri

Yer adları, büyük harflerin en dikkatli kullanılması gereken alanlardan biridir.

* Kıta, Ülke, Bölge, İl, İlçe, Köy, Semt: Bu tür coğrafi terimlerin tamamı büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Asya, Türkiye, İç Anadolu Bölgesi, Ankara, Çankaya.

* Yön İsimleri: Doğu, batı, kuzey, güney gibi yön bildiren kelimeler, bir bölge veya ülke adından önce gelerek o yerin adını oluşturuyorsa büyük harfle yazılır. Eğer sadece yön belirtiyorsa küçük harfle yazılır.
* *Örnek (Büyük):* Doğu Anadolu, Güney Kore, Batı Trakya.
* *Örnek (Küçük):* Ankara'nın doğusu, Bursa'dan güneye indik.

* Mahalle, Meydan, Bulvar, Cadde, Sokak Adları: Bu isimlerde geçen "Mahallesi, Meydanı, Bulvarı, Caddesi, Sokağı" gibi kelimeler de büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Kurtuluş Mahallesi, Taksim Meydanı, Atatürk Bulvarı, Cumhuriyet Caddesi.

* Coğrafi Yapılar: Dağ, nehir, göl, deniz, ova, boğaz gibi coğrafi terimler, özel bir ismin parçası olduğunda büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Ağrı Dağı, Van Gölü, Kızılırmak, Çukurova, İstanbul Boğazı.

### 4. Kurum, Kuruluş ve Eser Adları

* Kurum, Kuruluş, Kurul ve İş Yeri Adları: Bu tür isimlerin her kelimesi büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Yeşilay Derneği, Çankaya Lisesi.

* Kitap, Dergi, Gazete ve Sanat Eserleri: Eser adlarının her kelimesi büyük harfle başlar. Ancak araya giren ve, ile, ya, veya, ki, de, mi gibi bağlaç ve ekler, başlığın ilk harfi büyük değilse, küçük harfle yazılır.
* *Örnek:* Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Kendi Gök Kubbemiz.
* Not: Gazete adlarında, isme dahil olmayan "gazetesi" kelimesi küçük harfle yazılır. *Örnek:* Milliyet gazetesi. Ancak eserin adı Resmî Gazete ise bu bir istisnadır.

### 5. Tarihler, Bayramlar ve Özel Günler

* Belirli Bir Tarih Bildiren Ay ve Gün Adları: Eğer ay ve gün adları belirli bir tarihi (sayı ile birlikte) ifade ediyorsa büyük harfle başlar.
* *Örnek:* 29 Ekim 1923 Cuma, 10 Kasım, Sınav 15 Haziran'da yapılacak.
* *Örnek (Küçük):* Okullar genellikle eylül ayında açılır. Her pazartesi toplantı yaparız.

* Ulusal, Resmî ve Dinî Bayramlar ile Anma ve Kutlama Günleri: Bu tür özel günlerin her kelimesi büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü.

Sonuç olarak, büyük harflerin kullanımı sadece bir imla kuralı olmanın ötesinde, metne düzen, anlam ve saygınlık katan bir unsurdur. Bu kurallara hakim olmak, yazılı anlatım becerisini güçlendirir ve iletişimin daha net ve etkili olmasını sağlar.

---
Büyük harf nerelerde kullanılır TDK
Özel isimler nasıl yazılır
Tarihlerin yazımında büyük harf kullanımı
Kurum adları büyük harfle mi yazılır

Büyük harflerin kullanımı, yazılı iletişimin temel taşlarından biridir ve dilin doğruluğu, netliği ve ciddiyeti açısından büyük önem taşır. Sadece bir estetik tercih değil, aynı zamanda anlamı pekiştiren, cümledeki hiyerarşiyi belirleyen ve okuyucunun metni daha kolay anlamasına yardımcı olan bir imla kuralıdır. Türkçede büyük harflerin nerelerde ve nasıl kullanılacağı Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından belirlenen kurallarla sabittir. Bu kuralların doğru bir şekilde uygulanması, metnin profesyonel ve özenli görünmesini sağlar.

### 1. Cümlelerin Başlangıcı

En temel ve evrensel kural, her cümlenin büyük harfle başlamasıdır. Bu kural, metnin okunabilirliğini sağlayan en temel yapıdır.
* *Örnek:* Doğru iletişim, başarılı ilişkilerin anahtarıdır.

Bu kural, doğrudan alıntı yapılan cümleler için de geçerlidir. Tırnak işareti (" ") veya yay ayraç ( ) içine alınan ve kendi içinde tam bir cümle niteliği taşıyan ifadeler de büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Atatürk, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir." demiştir.

İki noktadan (:) sonra gelen ifadelerin büyük harfle başlayıp başlamayacağı ise cümlenin niteliğine bağlıdır. Eğer iki noktadan sonra gelen kısım tam bir cümle ise büyük harfle, cümle niteliğinde değil de örnekler sıralanıyorsa küçük harfle başlar.
* *Cümle Örneği:* Size tek bir tavsiyem var: Her zaman kendinize inanın.
* *Liste Örneği:* Pazardan şunları aldım: elma, armut, portakal.

### 2. Özel Adların Kullanımı

Büyük harf kullanımının en yaygın ve en çok kural içeren alanı özel adlardır. Özel adlar; tek bir varlığı, kavramı veya topluluğu niteleyen isimlerdir ve daima büyük harfle başlarlar.

* Kişi Adları ve Soyadları: Bütün kişi adları ve soyadları büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Mustafa Kemal Atatürk, Nazım Hikmet Ran.

* Takma Adlar ve Unvanlar: Kişi adlarından önce veya sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar ve rütbeler de büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Doktor Ahmet Bey, Yüzbaşı Cemil, Sayın Başkan, Deli Petro.

* Hayvanlara Verilen Özel Adlar: Sahipleri tarafından hayvanlara verilen özel isimler büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Köpeğim Karabaş, kedimiz Pamuk.

* Millet, Boy, Oymak Adları: Tüm millet ve etnik grup isimleri büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Türk, Alman, İngiliz, Oğuz.

* Dil ve Lehçe Adları: Bütün dil ve lehçe isimleri büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Türkçe, Almanca, Özbekçe.

* Devlet ve Ülke Adları: Ülkelerin ve devletlerin resmi isimleri büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan.

* Din ve Mezhep Adları ile Mitolojik Kavramlar: Din, mezhep isimleri ve bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar. Ayrıca mitolojik varlıkların isimleri de özel ad kabul edilir.
* *Örnek:* İslamiyet, Hristiyanlık, Müslüman, Hanefilik; Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus.
* *Not:* "Tanrı", "Allah" gibi kelimeler özel isim olarak kullanılmadığında (örn: eski Yunan tanrıları) küçük harfle yazılır.

* Gezegen ve Yıldız Adları: Astronomi ve coğrafya terimi olarak kullanılan gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Mars, Jüpiter, Halley Kuyruklu Yıldızı, Samanyolu Galaksisi.
* *Önemli Not:* "Dünya", "Güneş" ve "Ay" kelimeleri, gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle yazılır.
* *Doğru:* Dünya, Güneş'in etrafında döner.
* *Doğru:* Bu haberle başıma dünyalar yıkıldı.

### 3. Kurum, Kuruluş, Kurul ve İş Yeri Adları

Her kelimesi büyük harfle başlayan bu kategori, resmi ve özel tüm tüzel kişilikleri kapsar.
* *Örnek:* Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı, Çankaya Lisesi, Yeşilay Derneği.

### 4. Yer Adları

Yer bildiren özel isimlerde büyük harf kullanımı oldukça detaylıdır.

* Kıta, Bölge, İl, İlçe, Köy vb.: Coğrafi yer isimleri büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Asya, İç Anadolu Bölgesi, Ankara, Keçiören, Ege Denizi, Ağrı Dağı, Tuna Nehri.

* Mahalle, Meydan, Bulvar, Cadde, Sokak Adları: Yer adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri de özel ismin bir parçası olduğundan büyük harfle yazılır.
* *Örnek:* Kurtuluş Mahallesi, Taksim Meydanı, Atatürk Bulvarı, İstiklal Caddesi.

### 5. Kitap, Dergi, Gazete ve Sanat Eseri Adları

Eser isimlerinin her kelimesi, araya giren "ve, ile, ya da, ki, de, mi" gibi bağlaç ve edatlar küçük yazılmak kaydıyla, büyük harfle başlar. Eğer eserin başlığının tamamı büyük harfle yazılıyorsa, bağlaçlar da büyük yazılır.
* *Örnek:* Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Varlık (dergi), Resmî Gazete.
* *Not:* Resmî Gazete'nin "Resmî" kelimesi, gazetenin adının bir parçası olduğu için büyük harfle yazılır. Ancak "millî gazete" gibi tamlamalarda küçük yazılır.

### 6. Tarihî Olay, Çağ ve Dönem Adları

Tarihsel öneme sahip olay, çağ ve dönem isimleri büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Kurtuluş Savaşı, Milli Mücadele, İlk Çağ, Tanzimat Dönemi, Cilalı Taş Devri.

### 7. Belirli Bir Tarih Bildiren Ay ve Gün Adları

Ay ve gün adları, tek başlarına kullanıldıklarında küçük harfle yazılırken, belirli bir tarihi (günü, ayı ve yılıyla) ifade ettiklerinde büyük harfle başlarlar.
* *Örnek:* Okullar genellikle eylül ayında açılır.
* *Örnek:* Toplantı 29 Ekim 2023 Pazar günü yapılacak.
* *Örnek:* Sınavlar Haziran'da başlayacak. (Yıl belirtilmese de belirli bir ay kastedildiği için büyük olabilir, ancak genellikle "haziran ayında" şeklinde küçük yazım tercih edilir.)

### 8. Levhalar, Tabelalar ve Hitaplar

Tabelalar, levhalar ve bu nitelikteki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Giriş, Çıkış, Müdür, Vezne, Dolmuş.

Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar da büyük harfle başlar.
* *Örnek:* Sevgili Arkadaşım, Aziz Dostum, Sayın Başkan.

Sonuç olarak, büyük harflerin doğru kullanımı, yazılı anlatımın kalitesini doğrudan etkileyen kritik bir unsurdur. Bu kurallar, metinlere yalnızca düzen ve estetik katmakla kalmaz, aynı zamanda anlamı netleştirerek okuyucu ile yazar arasında sağlıklı bir iletişim köprüsü kurar.

Google'da Aratılabilecek İlgili Terimler:

* TDK büyük harflerin kullanıldığı yerler
* Özel isimler nasıl yazılır
* Tarihlerin yazımı büyük harf kuralları
* Kurum ve kuruluş adlarının yazılışı
* Bağlaçlar büyük harfle yazılır mı