Belgisiz Sıfatlar Nedir? Örnekleri

Eylül 21, 2024 - Okuma süresi: 5 dakika

Belgisiz Sıfatlar Nedir?

Belgisiz sıfatlar, varlıkların sayısal belirsizliklerini ifade eden ve yaklaşık olarak tanımlayan sıfat türleridir. Bu sıfatlar, belirli bir sayıyı ya da durumu ifade etmekten ziyade, belirsizlik ya da genellik taşır. “Bir”, “birçok”, “birkaç”, “çoğu”, “kimi”, “bazı”, “tüm”, “başka”, “bütün”, “birtakım”, “hiçbir”, “herhangi bir”, “her” gibi sözcükler, isimlerle bir araya geldiğinde belgisiz sıfat oluşturur.

---

Örnek Cümleler:

• Bir gün hepimiz yaptıklarımızdan pişmanlık duyacağız. (bir gün)
• Yarın okulumuzda bazı dersler boş geçecek. (bazı dersler)
• Birçok insan, anne ve babasının kıymetini sonradan anlar. (birçok insan)
• Bunu hiçbir insan geri çeviremez. (hiçbir insan)
• Birkaç arkadaş, birlikte pikniğe gidecekler. (birkaç arkadaş)
• Onlar, bu konuda her şeyi göze almışlardı. (her şey)
• Kimse, bütün insanlığı karşısına alamaz. (bütün insanlık)
• Biraz elma alalım diye manava gitmiştik. (biraz elma)
• İnsanlar, çoğu zaman yaşanan anın kıymetini bilmezler. (çoğu zaman)
• Bir gün sen de anlarsın dünyanın ne kadar karmaşık olduğunu. (bir gün)
• Kimi insanlar balıkların çeşitlerini bilir, ben ise ayrılıkların. (kimi insanlar)
• Yaptığımız tüm hesaplar alt üst oldu. (tüm hesaplar)
• Birtakım düşünceler kişileri köreltir. (birtakım düşünceler)
• Bu işte herkes başka hesaplar peşindedir. (başka hesap)
• Herhangi bir tuşla oraya ulaşabilirsiniz. (herhangi bir tuş)

---

Yukarıdaki cümlelerde kalın yazılmış ifadeler, varlıkları kesin olarak değil, belirsiz ve yaklaşık bir şekilde ifade ettikleri için belgisiz sıfat olarak görev yapmaktadır.

---

Belgisiz Sıfatlarla İlgili Uyarılar

1. “Bir” kelimesi, hem belgisiz sıfat hem de sayı sıfatı olarak kullanılabilir. Eğer “herhangi bir” anlamında kullanılıyorsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıyorsa sayı sıfatıdır.

---

Örnek 1:

Bir gün gelir sen de bizi anlarsın.
Buradaki “bir” kelimesi belgisiz sıfattır. Çünkü “bir” kelimesinin yerine “iki”, “üç” gibi sayılar getirilemez. Örneğin, “İki gün gelir sen de bizi anlarsın.” şeklinde bir cümle oluşturmak yanlış olur.

---

Örnek 2:

Bir günde o uzak yere ulaşmış.
Buradaki “bir” kelimesi sayı sıfatıdır. Çünkü yerine “iki”, “üç” gibi sayılar getirilerek cümle doğru hale getirilebilir: “İki günde o uzak yere ulaşmış.”

---

2. “Kimi” ve “çoğu” kelimeleri, hem belgisiz zamir hem de belgisiz sıfat olarak kullanılabilir. Eğer bu kelimelerin önünde bir isim varsa belgisiz sıfat, yoksa belgisiz zamirdir.

---

Örnek:

Kimi insanlar balıkların çeşitlerini bilir, ben ise ayrılıkların. (belgisiz sıfat)
Kimi bunu hazmedemedi, şikayet yoluna gitti. (belgisiz zamir)
Çoğu çiçekler baharda açar. (belgisiz sıfat)
Çoğu gerçeklerin farkına bile varmamıştı. (belgisiz zamir)

---

 Belgisiz Sıfatların Önemi

Belgisiz sıfatlar, dilde belirsizlik ve genellik ifade ederek cümleleri daha zengin ve etkili hale getirir. Varlıkları kesin olarak tanımlamak yerine, onların niteliklerini ve durumlarını yansıtır. Bu şekilde, okuyucuya ya da dinleyiciye daha derin bir anlam katılır.