Ahmet Paşa’nın Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği Hakkında Bilgiler
Eylül 23, 2024 - Okuma süresi: 10 dakika
Ahmet Paşa’nın Hayatı
Ahmet Paşa, 1426 yılında dünyaya gelmiştir, ancak doğum yeri ile ilgili kaynaklarda net bir bilgi bulunmamaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in hocalığını yapmış olan Ahmet Paşa, ayrıca II. Mehmet ve Sultan II. Bayezid dönemlerinde çeşitli devlet görevlerinde yer almış; vezirlik, kazaskerlik ve kadılık gibi önemli makamlara kadar yükselmiştir.
Eğitimini II. Murat döneminde tamamlayan Ahmet Paşa, bu süreçte Arapça ve Farsça dillerini öğrenmiştir. Şair olarak ün kazanmasının yanı sıra, vezirlik makamına kadar çıkmıştır. Döneminin en önemli şairlerinden biri kabul edilen Ahmet Paşa, yaşadığı çağın büyük bir edebi dehası olarak görülür.
Padişah ile arasının bozulması üzerine bir dönem Yedikule Zindanları’na hapsedilmiştir. Ölüm korkusu ile günlerini geçiren Ahmet Paşa, bu zor durumdan kurtulabilmek amacıyla meşhur “Kerem Kasidesi” adlı şiirini kaleme alır. Bu etkileyici şiir Fatih Sultan Mehmet’e ulaşınca, padişah bu şiirden çok etkilenir ve Ahmet Paşa’yı affeder.
Ahmet Paşa, 1496 yılında Bursa’da hayata veda etmiştir. Vasiyeti üzerine, Muradiye Camisi yakınında kendi yaptırdığı medresenin yanına defnedilmiştir.
Edebi Kişiliği
Ahmet Paşa, 15. yüzyılın en büyük Divan edebiyatı şairlerinden biri olarak kabul edilir. Fatih Sultan Mehmet döneminde özellikle kaside alanında en başarılı isimlerden biri olmuştur. Aynı zamanda gazel türünde de derin bir yetkinliğe sahiptir ve bu alandaki başarısıyla tanınır.
İran şiirindeki ritmi ve ahengi, Divan şiirine başarıyla uyguladığı için kendisine “Sultanü’ş Şuara” (Şairlerin Sultanı) unvanı verilmiştir. Şiirlerini Divan adlı eserinde bir araya toplamıştır.
Şiirlerinde aşk, günlük hayat ve beşeri duygular başlıca temaları oluşturur. Özellikle beşeri aşk ve din dışı konular şiirlerinde ön plandadır. Aruz ölçüsünü ustalıkla kullanmış, bu ölçüyü Türkçeye başarıyla uyarlamıştır. Ahmet Paşa’nın şiirlerinde mısra yapısı oldukça sağlamdır ve içten, sade bir söyleyişe sahiptir. Şiirlerinde kelime seçiminde büyük özen göstermiş, her kelimeyi dikkatle seçmiştir.
Aynı zamanda nazire geleneğini başlatan isimlerden biridir. Şairin zarif, esprili ve hazırcevap kişiliği de edebi dünyada kendisine büyük bir ün kazandırmıştır. Necati, Zati, Baki gibi ünlü şairler ona nazireler yazmıştır. Ahmet Paşa’nın şöhreti Türk dünyasında çok geniş bir alana yayılmış, hatta Türkistan ve İran gibi uzak diyarlarda bile ün salmıştır.
Eserleri
- Divan: Ahmet Paşa’nın tüm şiirlerinin toplandığı eserdir.
- Benefşe: Şiirlerinde yer alan çiçek temalarını işlediği bir eserdir.
- Ab: Suyun kutsallığı ve metaforik anlamları üzerine yazdığı şiirlerin bulunduğu bir derlemedir.
Ahmet Paşa, eserleriyle hem Divan edebiyatına yön vermiş hem de şairlere ilham kaynağı olmuştur.
Kerem Kasidesi
Der Medh-i Sultan Mehmed Hân
Ey muhît-i keremün katresi ummân-ı kerem
Bâğ-ı cûd ebr-i kefünden tolu bârân-ı kerem
Matla-ı subh-ı zafer mihr-i zekâ ebr-i hayâ
Felek izz ü alâ dâver-i devrân-ı kerem
Tâc bahş-ı ser-i sultân-ı salâtin-i cihân
Zînet-i taht u nigîn Hazret-i sultân-ı kerem
Zıll-ı Hakk Şâh Muhammed ki işiği gökinün
Kem-terin ılduzı olur meh-i tâbân-ı kerem
Ayağı toprağıdur cevher-i iksir-i hayât
Âsitânı tozıdur sürme-i ayân-ı kerem
Açılur hulk-ı nesîmiyle gül-i gülşen-i cûd
Bezenür lutfi zülâliyle gülistân-ı kerem
Bahr-ı ahzar ne durur kulzüm-i cûdında habâb
Katre-i feyzi nedür ebr-i dür-efşân-ı kerem
Bî-kıyâs olalı ihsânlarun ey hüccet-i cûd
Kâtı oldı cedel-i haşmunı bürhân-ı kerem
Kefi birr demde nisâr itdüği gencin oşrin
Haşre dek vezni demez kefe-i mizân-ı kerem
Ne melek hûy meliksin ki dem-i lutfun ile
Kevser-i cûd akıdur ravza-i Rıdvân-ı kerem
Ne kerâmet kodı Hakk zât-ı kerîmünde kolur
Ayağun basduğı yir çeşme-i hayvân-ı kerem
Bulmasa nâm-ı şerîfünle şeref-nâme-i cûd
Ebter olaydı kamu defter ü dîvân-ı kerem
Gün gibi saltanatun topı göğe ağsa ne tan
Sana buldı bu meydânda çü çevgân-ı kerem
Bahr-ı cûdun nice şerh olakonun reşhasıdur
Hâsıl-ı kân-ı sehâ mâye-i ummân-ı kerem
Saltanat hilatini kaddüne hayât-ı felek
Râst biçmese açılmazdı girîbân-ı kerem
Ne kadar zer var ise dest-i zer-efşânun ile
Harf-i zer gibi perâkendedür ey kân-ı kerem
Sîm sûretde sitem şekline yazıldığıçün
Tağıdursın anı düşman gibi ey hân-ı kerem
Gök tenûrında kurı kurs okınur mihr ile mâh
Hân-ı lutfunla firâvân olalı nân-ı kerem
Kâse-i hırs toyar sofra-i ihsânundan
Dest-i inâmun ile âm olalı hân-ı kerem
Mihr-i cûdun çemen-i lutfa zer-efşân olalı
Gülşen-i dehri bezer nergis-i bûstân-ı kerem
Bûy-ı hulkundan urur müşk gibi dem ki tutar
Hoş revâyihle cihân bâğını reyhân-ı kerem
Ahmedün gam makası kesdi dilin şem gibi
Sana Rûşen diyemez hâlini sultân-ı kerem
Sen Süleymânı ne dille öğe birr mûr-ı zaîf
Getüre nutka meger lutfun ile anı kerem
Husrevâ pâreledi cevr eli sabrum yakasın
Dest-gîr olsa demidür bana dâmân-ı kerem
Midhatün bülbülini gam kafesine koma kim
Hayfdur tûtiye zehr ey şeker-istân-ı kerem
Ekremül-halksın ey vâsıta-i ikd-i kirâm
Her leîmün sözin işitme budur şân-ı kerem
Kul hatâ kılsa nola afv-i şehenşâh kanı
Tutalım iki elüm kanda imiş kanı kerem
Umaram cürmümi gark itmeğe rahmet suyına
Mevc-i ihsânun ile cûş ide ummân-ı kerem
Bir kara toprağam ihyâ-yi memât itmek içün
Yağsa cûdın bulıdından nola nîsân-ı kerem
Nice kiklîm-i mürüvvetde geçe hükm-i vefâ
Nice keyvân-ı atâda tura dîvân-ı kerem
Nice kinsân ola âlemde abîdül-ihsân
Nice kim ola cihân tâbi-i fermân-ı kerem
Dest-i ihsânun ile yapıla bünyâd-ı sehâ
Pâye-i kadrün ile yucala eyvân-ı kerem
Nice kim Kabe müsâfirlerini lutf-ı İlâh
Rahmeti hânına herr sâl ide mihmân-ı kerem
Îd-i ferhundene kurban ide adânı felek
Sen ehibbâna buyur âb-ı sehâ nân-ı kerem
Ömr-i hasmun ire târih gibi pâyâna
Nâmunı nâme-i ikbâl ide unvân-ı kerem
Ahmet Paşa
Yorumlar
Henüz hiç yorum yapılmamış. İlk yorumu siz yapın!
Yorum Bırak