Ahmet Hikmet Müftüoğlu, 3 Haziran 1870 tarihinde İstanbul’da doğdu. Adını, dedesi müftü olduğu için “Müftüoğlu” soyadını aldı. Henüz yedi yaşındayken babasını kaybetti. İlkokul eğitimini Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi’nde tamamladıktan sonra Galatasaray Sultanisi’nde öğrenim gördü. Eğitim hayatında edebiyata olan ilgisi, lise yıllarında belirginleşti.
Müftüoğlu’nun edebiyat yolculuğu, 1896 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayımladığı ilk hikaye ile başladı. 1898’de Galatasaray Sultanisi’nde öğretmenlik yapmaya başladı, ancak Tevfik Fikret’in müdür olmasıyla görevinden ayrıldı. Bu dönemde Türkçülük hareketine yönelerek, 1908’de Türk Derneği’nin, 1911’de ise Türk Yurdu Derneği’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Ayrıca, Türk Ocağı’nın da kurucularındandır.
Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun diplomatik kariyeri, edebi faaliyetleriyle eş zamanlı olarak ilerledi. Ancak 19 Mayıs 1927’de İstanbul’da karaciğer kanserinden hayatını kaybetti ve Maçka Mezarlığı’na defnedildi.
Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun edebi kişiliği, iki ana dönemde incelenebilir. İlk dönemi, Servet-i Fünun topluluğuna katıldığı dönemdir. Bu dönemde, sanatlı ve süslü bir anlatımla bireysel konuları işledi. Bu dönemin yazıları, genellikle hayal mahsulü temalar içerir ve abartılı bir üslup barındırır. Müftüoğlu, bu dönemde “Haristan ve Gülistan” adlı eserinde, Servet-i Fünun dilini kullanarak yazdığı hikayelerini topladı. Ancak bu eserleri, geniş bir ilgi görmedi.
İkinci dönemde ise Müftüoğlu, Türkçülük ve Milli Edebiyat akımına yöneldi. Bu dönemdeki eserlerinde, milliyetçi ve yerli konuları ele aldı. Arı bir Türkçe kullanarak, halkın milliyetçilik duygularını uyandırmayı amaçladı.
Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun edebi anlayışı, iki ana akıma dayanır. İlk olarak, Servet-i Fünun topluluğu içerisindeki yazılarında sanat için sanat anlayışını benimsemiştir. Bu dönemde, bireysel ve hayal mahsulü konulara odaklanmıştır. İkinci olarak, Türkçülük hareketinin etkisiyle milli duyguları ve yerli konuları işlediği eserler kaleme almıştır. Bu dönemde, dil ve üsluba yoğunlaşarak, milliyetçilik ideallerini ön plana çıkarmıştır.
Müftüoğlu’nun eserleri, genellikle sade ve milli bir üslupla yazılmış olup, Türk dilinin ve milliyetçiliğin savunuculuğunu yapmaktadır. Ayrıca, yazılarında gözleme ve yerli konulara önem vermiştir.
| Eser Türü | Eser Adı | Açıklama |
|---|---|---|
| Roman | Gönül Hanım | Pantürkizm idealini işleyen tek romanıdır. |
| Öykü | Çağlayanlar | Türk kültürünü ve milli değerleri yansıtan hikayeler içerir. |